Οι περισσότεροι άνθρωποι στην εποχή μας αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως έντονο άγχος και κατάθλιψη.

Εκτός από τους ανθρώπους, και άλλα πλάσματα μπορεί να υποφέρουν από ψυχικές δυσκολίες. Σίγουρα ο αγαπημένος σας σκύλος δεν πιέζεται από τους ρυθμούς της καθημερινότητας και από ανησυχίες σχετικά με τα οικονομικά του, αλλά μπορεί να βιώνει έντονο άγχος το οποίο να επηρεάζει την καθημερινότητά του σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό.

Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό PLOS ONE συγκρίνει τις απεικονίσεις των εγκεφάλων αγχωδών και μη-αγχωδών σκύλων, και τις συνδέει με τη συμπεριφορά τους. Η ερευνητική ομάδα στο Πανεπιστήμιο Ghent, στο Βέλγιο, κατέληξε στο ότι οι αγχώδεις χνουδωτοί σύντροφοί μας δεν παρουσιάζουν απλά μετρήσιμες διαφορές στους εγκεφάλους τους από τους ψυχικά υγιείς φίλους τους, αλλά οι διαφορές τυγχάνει επίσης είναι παρόμοιες με αυτές που παρουσιάζουν οι άνθρωποι που υποφέρουν από αγχώδεις διαταραχές.

Οι αγχώδεις διαταραχές στους ανθρώπους χαρακτηρίζονται από ποικιλία, καθώς και από υψηλά επίπεδα φόβου, συναισθηματικής ευαισθησίας, και αρνητικών προσδοκιών. Λόγω της ποικιλίας και της πολυπλοκότητας των εκφράσεων του άγχους, η αντιμετώπιση αυτών των παθήσεων είναι δυνατή, αλλά όχι πάντα εύκολη.

Έρευνα δείχνει ότι οι ιδιαιτερότητες των εγκεφάλων σκύλων με άγχος μοιάζουν με αυτές που παρουσιάζουν οι εγκέφαλοι ανθρώπων με άγχος

Η μελέτη που αναφέρεται παραπάνω επιχειρεί να εξερευνήσει πιθανά μονοπάτια του εγκεφάλου που συνδέονται με το άγχος στους σκύλους. Κατανοώντας καλύτερα αυτά τα μονοπάτια, μπορούμε να σημειώσουμε πρόοδο τόσο στη θεραπεία σκύλων που βιώνουν έντονο άγχος, όσο και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής ανθρώπων με αγχώδεις διαταραχές.

Για τη διεξαγωγή της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν σκύλοι με και χωρίς άγχος. Η εξέταση στην οποία υποβλήθηκαν ήταν η Λειτουργική Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού (fMRI) των εγκεφάλων τους. Στο παρελθόν, υπήρχαν σκύλοι που υποβλήθηκαν σε αυτή την απεικονιστική εξέταση όσο ήταν ξύπνιοι, αλλά λόγω της επιβαρυμένης ψυχικής υγείας των συγκεκριμένων σκύλων, όλα τα ζώα συμμετείχαν στην έρευνα αφού υποβλήθηκαν σε γενική αναισθησία. Οι ερευνητές εστίασαν στις περιοχές του εγκεφάλου που έχουν σχετιστεί με το άγχος.

Οι κηδεμόνες των σκύλων συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια σχετικά με την συμπεριφορά των κατοικιδίων τους. Η ανάλυση των δεδομένων αυτών συνδυάστηκε με τα αποτελέσματα των απεικονίσεων, οδηγώντας στο εξής συμπέρασμα:

Παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στους εγκεφάλους σκύλων με άγχος από αυτούς που άνηκαν σε σκύλους χωρίς άγχος

Οι βασικές διαφορές αφορούν τα μονοπάτια επικοινωνίας που σχετίζονται με το άγχος. Ακόμα, οι διαφορές που εντοπίστηκαν ταίριαζαν με συγκεκριμένες συμπεριφορές που αναδείχθηκαν μέσα από τα ερωτηματολόγια.

Ένα παράδειγμα αποτελεί η αμυγδαλή (μια περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με την επεξεργασία του φόβου) στους αγχώδεις σκύλους, η οποία φάνηκε να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική, κάτι που επιδεικνύει μεγάλη εμπειρία σε σχέση με τον φόβο. Παρόμοια αποτελέσματα έδωσαν και οι έρευνες σε αγχώδεις ανθρώπους. Στα ερωτηματολόγια που ανταποκρίνονταν στο συγκεκριμένο έρευνα, οι κηδεμόνες των σκύλων με έντονο άγχος κατέγραψαν αυξημένο φόβο για άγνωστους σκύλους και ανθρώπους.

Επιπλέον, οι κηδεμόνες των σκύλων με έντονο άγχος δήλωσαν πως οι σκύλοι τους αντιμετώπιζαν δυσκολίες στην εκπαίδευση. Αυτό συνάδει με τα ευρήματα της έρευνας που έδειξαν ότι οι συνδέσεις μεταξύ δύο περιοχών του εγκεφάλου που ευθύνονται για τη μάθηση και την επεξεργασία πληροφοριών είναι λιγότερο αποτελεσματικές στους αγχώδεις σκύλους.

Σκέψεις σχετικά με την έρευνα

Φυσικά, αυτή η έρευνα – όπως και κάθε άλλη – πρέπει να αντιμετωπίζεται με προσοχή, καθώς ο εγκέφαλος είναι μια εξαιρετικά σύνθετη βιολογική μηχανή που δεν κατανοούμε πλήρως – και δεν ξέρουμε σε ποιο βαθμό η ψυχική υγεία στους σκύλους επηρεάζεται από βιολογικούς παράγοντες, και σε ποιο βαθμό από περιβαλλοντικούς.

Το δείγμα δεν ήταν αρκετά μεγάλο και ετερογενές για να εκπροσωπήσει τον συνολικό πληθυσμό των σκύλων, και ο τρόπος με τον οποίο οι σκύλοι μεγάλωσαν και ζουν μπορεί να επηρεάζει τα αποτελέσματα. Ακόμα, μπορεί τα αποτελέσματα να έχουν επηρεαστεί και από το γεγονός ότι οι σκύλοι ήταν ναρκωμένοι κατά τη διάρκεια των απεικονίσεων.

Παρόλα αυτά, είναι σημαντικό να μην αγνοήσουμε αυτό που μας λένε τα αποτελέσματα: ότι δηλαδή υπάρχουν μετρήσιμες διαφορές στη δομή του εγκεφάλου ενός αγχώδους σκύλου από τον εγκέφαλο ενός σκύλου χωρίς άγχος. Η έρευνα μπορεί να μην μας εξηγεί εάν οι αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου προκαλούσαν το άγχος, ή αν το περιβαλλοντικό άγχος οδήγησε στις αλλαγές, μας επιβεβαιώνει όμως την ύπαρξη και τη βαρύτητα του έντονου άγχους στους σκύλους.

Το θετικό της υπόθεσης είναι ότι τα συμπτώματα που μπορεί να βασανίζουν το αγχώδες σκυλάκι σας θεραπεύονται με φαρμακευτική αγωγή, η αποτελεσματικότητα της οποίας μπορεί να βελτιωθεί με τη βοήθεια τέτοιων ερευνών.

Αν πιστεύετε ότι ο σκύλος σας είναι ιδιαίτερα αγχώδης, μην παραλείψετε να συμβουλευτείτε τον/την κτηνίατρό σας.