Σε πολλές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές, το να εμφανιστεί ξαφνικά στην οθόνη ένα αξιολάτρευτο σκυλάκι ή γατάκι δεν είναι καλό σημάδι.

Κι αυτό γιατί συχνά, ειδικά στα θρίλερ και στα δράματα, το ζώο σπάνια επιβιώνει μέχρι την τελευταία σκηνή. Ως θεατές έχουμε συνηθίσει στη βία, στον πόνο και στον θάνατο στα έργα που καταναλώνουμε. Όχι μόνο ζώα, αλλά και άνθρωποι, ή ακόμα και εξωγήινοι ή ρομπότ, για τα οποία νιώθουμε ενσυναίσθηση, αρρωσταίνουν, τραυματίζονται, και πεθαίνουν συνεχώς στις οθόνες μας. Για κάποιο λόγο, όμως, η εικόνα ενός ζώου που υποφέρει τείνει πολλές φορές να μας ταράζει περισσότερο από αυτή ενός ανθρώπου – ακόμα κι αν γνωρίζουμε ότι το ζώο-ηθοποιός δεν υφίσταται καμία βλάβη κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων.

Θες να έχει να κάνει με το γεγονός ότι τα ζώα είναι συνήθως αθώα κι απροστάτευτα θύματα της ανθρώπινης ύβρεως; Θες να βασίζεται όλο αυτό στην αγάπη που τρέφουμε για τα κατοικίδιά μας; Σε κάθε περίπτωση, είναι γεγονός ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν αντέχουν να βλέπουν οτιδήποτε κακό να συμβαίνει σε ένα σκυλάκι (ακόμα κι αν είναι φανταστικός χαρακτήρας). Είμαι κι εγώ ένας απ’ αυτούς τους ανθρώπους, και αναγνωρίζω ότι το θέμα αυτό σηκώνει πολλή συζήτηση.

Η ζωή είναι υπέροχη, αλλά αναμφισβήτητα είναι και γεμάτη πόνο. Κανείς δεν μπορεί να τον αποφύγει τελείως, κανείς δεν μπορεί να ζήσει όλη του τη ζωή χωρίς απώλειες, χωρισμούς, αποτυχίες και δύσκολες στιγμές. Κάτι τέτοιο θα ήταν μη ρεαλιστικό και εντελώς εκτός πραγματικότητας. Είναι λογικό, επομένως, όλος αυτός ο πόνος και η αγωνία να αντικατοπτρίζονται και στην τέχνη (η οποία είναι βγαλμένη απ’ τη ζωή, και αντίστροφα), και τα ζώα με τις τηλεοπτικές ή κινηματογραφικές τους μοίρες συχνά αποτελούν μεταφορά για τον πόνο που υπάρχει άπλετος στον κόσμο μας. Η τέχνη έχει πολλούς ρόλους – να αφυπνίζει, να ενεργοποιεί, να παρέχει τροφή για σκέψη, να αναδεικνύει σοβαρά κοινωνικά και υπαρξιακά ζητήματα, αλλά και να ανακουφίζει, να καταπραΰνει και να ενισχύει την ελπίδα μας.

Έτσι, είναι απολύτως δεκτό και θεμιτό να βλέπουμε ταινίες και σειρές με ζώα που υποφέρουν (στον πραγματικό κόσμο υπάρχουν ζώα που υποφέρουν με ασύλληπτα φρικτούς τρόπους, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι δείχνουν οι περισσότερες ταινίες). Είναι, όμως, εξίσου δεκτό και θεμιτό να μην θέλουμε να δούμε αυτές τις σκηνές. Να μην αντέχουμε να αντικρίζουμε τη βία και τον πόνο όταν αναζητούμε στην τέχνη μια ανάπαυλα από την ήδη δύσκολη και πιεστική καθημερινότητά μας. Να θέλουμε λίγο να ξεφύγουμε, και να μπορούμε να το κάνουμε με ασφάλεια. Πού βρίσκεται, άραγε, μια ηθική μέση λύση, κατά την οποία απολαμβάνουμε την τέχνη χωρίς φόβο, ενώ ταυτόχρονα παραμένουμε αφυπνισμένοι σχετικά με τον πόνο που υπάρχει στον κόσμο, και κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τον ελαττώσουμε;

Σπισισμός: Η μορφή διάκρισης που κάνει συγκεκριμένα ζώα να υποφέρουν

Είναι η δουλειά μας να μιλήσουμε για τα δικαιώματα των ζώων, κυρίως γιατί ευθυνόμαστε για την κατάφωρη καταπάτησή τους.

Πεθαίνει ο σκύλος;

Λόγω της απίστευτης δύναμης και επιρροής που ασκεί η τέχνη στις ζωές μας, συχνά βρίσκουμε τον εαυτό μας να αγωνιά βλέποντας ένα μαλτεζάκι να εμφανίζεται πρώτο πλάνο σε ένα θρίλερ με μανιακούς δολοφόνους. Ρωτάμε, λοιπόν, ο ένας τον άλλον πριν δούμε μια ταινία: Πεθαίνει ο σκύλος;

Ευτυχώς για όσους/ες αγωνιούμε, υπάρχει μια ιστοσελίδα που απαντάει σε αυτό το καίριο ερώτημα. Η σελίδα Does The Dog Die προειδοποιεί τους θεατές από το 2014 για το αν μπορούν να δουν άφοβα μια ταινία ή σειρά, ή αν είναι καλύτερο να “σκιπάρουν” μια σκηνή που μπορεί να προκαλέσει πόνο ή έντονο άγχος.

Ενώ το εγχείρημα αυτό ξεκίνησε εστιάζοντας αποκλειστικά στη βία και στον θάνατο των ζώων επί σκηνής, εξελίχθηκε τελικά ώστε να περιλαμβάνει ό,τι προειδοποίηση μπορεί κανείς να φανταστεί. Η ιστοσελίδα απαρτίζεται από ερωτήματα που αφορούν κάθε ταινία ή σειρά που κυκλοφορεί, στα οποία οι χρήστες απαντούν με ένα “ναι” ή ένα “όχι”: Δείχνει η ταινία ή η σειρά βία απέναντι σε ανθρώπους; Κακοποίηση παιδιών; Κρίσεις πανικού; Αυτοκτονεί κάποιος επί σκηνής; Πεθαίνει ο γονέας κάποιου χαρακτήρα; Υπάρχουν απαγωγές; Βιασμοί; Χρήση ναρκωτικών; Σκηνή στο ντους; Σκηνή όπου κάποιος κάνει εμετό;

Σκοπός της σελίδας Does The Dog Die δεν είναι να λογοκρίνει τον πόνο στην τέχνη, αλλά να προειδοποιήσει θεατές που προτιμούν να αποφεύγουν σκηνές που μπορεί να τους χαλάσουν τη διάθεση και τη μέρα. Συχνά, οι χρήστες της σελίδας επισημαίνουν στις απαντήσεις τους το σημείο το οποίο πρέπει κανείς να “σκιπάρει” ώστε να αποφύγει μια συγκεκριμένη σκηνή, με αποτέλεσμα να επιλέξει κανείς, αν θέλει, να μη δει κάτι, ή να το προχωρήσει σε ασφαλές σημείο. Η τέχνη συνεχίζει, έτσι, να περνάει τα μηνύματα και να επικοινωνεί τα συναισθήματα που επιθυμεί να προκαλέσει ο δημιουργός, δίνοντας όμως την επιλογή σε όποιον νιώθει την ανάγκη να προστατεύσει την ψυχική υγεία και τη συναισθηματική ισορροπία του.

Αυτή η δυνατότητα της επιλογής είναι μεγάλο δώρο σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν καθημερινά ποικίλες πρακτικές και ψυχικές δυσκολίες. Ένα άτομο που έχει υποφέρει στο παρελθόν από διατροφικές διαταραχές μπορεί να μη θέλει να δει ηθοποιούς να κάνουν εμετό στην οθόνη του. Ένα άτομο που έχει πέσει θύμα σεξουαλικής βίας μπορεί να προτιμά να αποφύγει τον επανατραυματισμό που μπορεί να προκαλέσει μια σκηνή βιασμού. Δεν χρειάζεται να το κάνουν όλοι, δεν επιβάλλεται. Είναι σημαντικό, όμως, να μπορούν να το κάνουν όσοι το επιθυμούν.

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο δημιουργός της σελίδας, John Whipple, σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις του δήλωσε ότι ξεκίνησε το συγκεκριμένο εγχείρημα για να απαλλάξει την αδερφή του από την αγωνία και τον πόνο του να βλέπει ζώα να υποφέρουν στις ταινίες χωρίς προειδοποίηση.

Υπάρχουν ακόμα πολλά θέματα να συζητήσουμε – όπως τα ζώα που πραγματικά βλάπτονται ή πεθαίνουν στα γυρίσματα μιας ταινίας ή μια σειράς (δυστυχώς αυτό δεν είναι σπάνιο φαινόμενο), καθώς και το γιατί μας επηρεάζει ο θάνατος ενός φανταστικού χαρακτήρα ζώου σε μια ταινία περισσότερο από τους καθημερινούς, φριχτούς, πραγματικούς θανάτους των ζώων στα σφαγεία. Για την ώρα, όμως, ας αναγνωρίσουμε πόσο γλυκό και συμπονετικό ήταν αυτό που έκανε ο Whipple για την αδελφή του, και ας τον ευγνωμονήσουμε που πλέον μπορούμε να γελάσουμε με το The Office “σκιπάροντας” τα αστεία για τις νεκρές γάτες.