Αν υπάρχει ένα φίδι στην Ελλάδα που έχει καταφέρει να γίνει διάσημο, αυτό είναι σίγουρα η οχιά. Όλοι την ξέρουν, όλοι την φοβούνται, και σχεδόν όλοι έχουν να διηγηθούν μια ιστορία για μια οχιά που συνάντησαν κάπου στην εξοχή – ακόμα κι αν στην πραγματικότητα επρόκειτο μια μικρή σαύρα που έκανε ηλιοθεραπεία.

Η κοινή οχιά (Vipera ammodytes) -και κάποια είδη αυτής- είναι το πιο συνηθισμένο δηλητηριώδες φίδι στην Ελλάδα. Ζει ανάμεσά μας εδώ και αιώνες, και αν είχε Instagram, θα είχε σίγουρα χιλιάδες followers λόγω της μυστηριώδους και επικίνδυνης φήμης της. Τετ α τετ θα έχετε μαζί της σε βουνά, σε δάση αλλά και σε παραθαλάσσιες περιοχές αφού ακόμα και οι οχιές χρειάζονται λίγη βιταμίνη D.

Αν και έχει κερδίσει τη φήμη της επικίνδυνης, η αλήθεια είναι ότι η οχιά αποφεύγει τον άνθρωπο όσο περισσότερο μπορεί. Δε θα επιτεθεί αν δεν νιώσει ότι απειλείται, οπότε, αν τη σεβαστούμε, θα μας σεβαστεί κι αυτή.

Πώς να ξεχωρίσετε μια οχιά από ένα ακίνδυνο φίδι

Δεν χρειάζεται να διαθέτετε μάστερ ερπετολογίας, μόνο λίγη παρατηρητικότητα. Ακολουθούν μερικά βασικά tips για να ξεχωρίσετε την μυστηριώδη “σταρ” της ελληνικής φύσης από τα υπόλοιπα ακίνδυνα φιδάκια που απλώς προσπαθούν να ζήσουν τη ζωή τους:

To κεφάλι: Η οχιά έχει τριγωνικό κεφάλι, σαν να φοράει κράνος. Είναι σχεδόν σαν να μας λέει: “Είμαι επικίνδυνη, πρόσεχε!”. Αν δείτε φίδι με στρογγυλό κεφάλι, χαλαρώστε – πιθανότατα είναι ακίνδυνο.

Το βλέμμα: Οι κόρες των ματιών της είναι κάθετες, σαν γάτας. Αντίθετα, τα ακίνδυνα φίδια έχουν στρογγυλές κόρες. Φυσικά, αν φτάσατε στο σημείο να κοιτάτε φίδι στα μάτια, ίσως ήρθε η ώρα να κάνετε ένα βήμα πίσω.

Ζιγκ-ζαγκ: Η οχιά φέρει ένα χαρακτηριστικό ζιγκ-ζαγκ σχέδιο στην πλάτη της. Δεν περνάει ποτέ απαρατήρητη. Αν δείτε αυτό το σχέδιο πάνω σε φίδι, απλώς αλλάξτε κατεύθυνση.

Το κέρατο: Η οχιά του είδους Vipera ammodytes έχει ένα μικρό κέρατο πάνω από το ρύγχος της. Αν δείτε αυτό το ιδιαίτερο γνώρισμα, καλύτερα να κρατήσετε απόσταση ασφαλείας. Κάποια άλλα είδη, όπως η Οθωμανική οχιά, δεν φέρουν το κέρατο.

Πώς να αποφύγετε τις οχιές (Και να ζήσετε ευτυχισμένοι)

Οι οχιές δεν ψάχνονται για προβλήματα. Συνήθως θέλουν απλώς να χαλαρώσουν κάτω από τον ήλιο ή να κυνηγήσουν το γεύμα τους. Αν όμως δεν θέλετε να διασταυρωθείτε μαζί τους ιδού μερικές συμβουλές:

Μείνετε στα μονοπάτια: Οι οχιές αγαπούν τα ψηλά χόρτα και τα πεσμένα φύλλα. Μείνετε στα καθαρά μονοπάτια και δεν θα έχετε πρόβλημα. Άλλωστε, η φύση είναι πιο όμορφη όταν την απολαμβάνει κανείς από τα σωστά σημεία.

Κοιτάξτε πριν πιάσετε: Αν πρόκειται να σηκώσετε πέτρες ή ξύλα, ρίξτε πρώτα μια ματιά. Οι οχιές λατρεύουν να κρύβονται σε τέτοια σημεία. Αν δείτε κάτι που κουνιέται, καλύτερα να το αφήσετε εκεί που είναι.

Φορέστε κλειστά παπούτσια (για παν ενδεχόμενο): Σανδάλια, crocs, σαγιονάρες είναι ό,τι πρέπει για την παραλία, αλλά όχι για πεζοπορία στη φύση. Τα ορειβατικά μποτάκια ή τα αθλητικά με χοντρή σόλα είναι η καλύτερη επιλογή.

Τι να κάνετε σε περίπτωση που σας τσιμπήσει οχιά

Παρά τις προσπάθειές μας να τις αποφύγουμε, μερικές φορές οι οχιές μάς βρίσκουν πρώτες. Αν τελικά σας τσιμπήσει η οχιά, το σημαντικότερο είναι να παραμείνετε ψύχραιμοι (πιο εύκολο να το λες παρά να το κάνεις) και να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα:

Μείνετε ήρεμοι και καθίστε κάπου άνετα. Ο πανικός μόνο κακό μπορεί να κάνει, καθώς επιταχύνει την κυκλοφορία του αίματος και διασπείρει το δηλητήριο πιο γρήγορα. Βρείτε ένα σημείο να καθίσετε, περιορίστε την κίνηση του τραυματισμένου μέλους και πάρτε βαθιές ανάσες.

Αν μπορείτε, προσπαθήστε να διατηρήσετε το σημείο του τσιμπήματος χαμηλότερα από το επίπεδο της καρδιάς. Έτσι, επιβραδύνεται η εξάπλωση του δηλητηρίου.

Η κλασική ταινία δράσης όπου κάποιος κόβει το σημείο του δαγκώματος ή ρουφάει το δηλητήριο είναι απλά μύθος. Όχι μόνο δεν βοηθάει, αλλά μπορεί να προκαλέσει μόλυνση ή να μεταφέρει το δηλητήριο σε άλλες περιοχές.

Μην βάλετε πάγο καθώς μπορεί να προκαλέσει περισσότερη ζημιά στους ιστούς και επουδενί μην δέσετε το σημείο.

Καλέστε άμεσα βοήθεια, ακόμα κι αν το δάγκωμα δεν δείχνει σοβαρό. Η άμεση ιατρική βοήθεια είναι απαραίτητη. Η χορήγηση αντιοφικού ορού γίνεται αποκλειστικά σε νοσοκομείο, και όχι στο σημείο του ατυχήματος.

Σημάδια όπως πρήξιμο, ερυθρότητα, πόνος, ζάλη ή δυσκολία στην αναπνοή πρέπει να αναφερθούν αμέσως στους γιατρούς. Μια μικρή περιγραφή του φιδιού (χρώμα, μήκος, σχέδιο) μπορεί επίσης να βοηθήσει στον εντοπισμό του είδους.

Τι γίνεται με τα υπόλοιπα φίδια

Εδώ είναι το παράδοξο: ενώ όλοι φοβούνται τις οχιές, τα περισσότερα φίδια στην Ελλάδα είναι εντελώς ακίνδυνα. Η δεντρογαλιά, η σαΐτα, ο λαφιάτης όχι μόνο δεν είναι επικίνδυνα, αλλά κάνουν καλό στο περιβάλλον. Κυνηγούν ποντίκια, διατηρούν την ισορροπία των οικοσυστημάτων και, σε αντίθεση με την οχιά, δεν έχουν καμία διάθεση να μας πλησιάσουν.

Μάλιστα, πολλοί αγρότες θεωρούν τα ακίνδυνα φίδια τους καλύτερους “φύλακες” στις αποθήκες τους, καθώς απομακρύνουν τρωκτικά και μικρά παράσιτα.

Την επόμενη φορά που θα συναντήσετε ένα φίδι, πάρτε μια ανάσα, παρατηρήστε τα χαρακτηριστικά του και θυμηθείτε: Εννέα στις 10 φορές είναι ένας αθώος “κάτοικος” της φύσης που απλώς ψάχνει την ησυχία του.