Έχουμε ακούσει πολλές ιστορίες για τη δενδρογαλιά και για το πόσο προστατευτική ή επιθετική μπορεί να γίνει. Μπαίνουν κι αυτές στη συλλογή με τους μύθους για τα φίδια, που προκαλούν αρνητικές εικόνες για τα ερπετά, αγνοώντας τι ισχύει πραγματικά για κάθε ένα από αυτά.

Ένας από τους κινδύνους του καλοκαιριού είναι η συνάντηση με ένα δηλητηριώδες φίδι είτε έξω στη φύση, είτε αν έρθει ως απρόκλητος επισκέπτης στην αυλή και το σπίτι μας. Στην Ελλάδα ζουν 23 είδη φιδιών και μόνο 5 από αυτά μπορεί να μας προκαλέσουν ζημιά με το δηλητήριο που υπάρχει στο δάγκωμά τους. Τόσο σε αστικές περιοχές, όσο και στην επαρχία, συναντάμε συνήθως είδη όπως ο Λαφιάτης και το Σπιτόφιδο.

Η επιστημονική ονομασία της δενδρογαλιάς είναι Hierophis gemonensis. Είναι ανιοβόλο φίδι, δηλαδή μη δηλητηριώδες, ανήκει στην τάξη των Λεπιδωτών και στην οικογένεια Colubridae. Είναι μονοτυπικό είδος, δηλαδή δεν υπάρχουν υποείδη.

Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας μπορεί να συναντήσει κανείς τη δενδρογαλιά

Βρίσκεται στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας, από το νότο ως τον βορρά. Συγκεκριμένα στα εξής: Ηπειρωτική Ελλάδα, από τον Αξιό ποταμό και δυτικά, Πελοπόννησο, Εύβοια, Μονολιά Ιστιαίας, Κέρκυρα, Οθωνοί, Μαθράκι, Παξοί, Λευκάδα, Μεγανήσι, Ζάκυνθο, Σκιάθο, νησίδες Τσουγκριά και Ασπρονήσι Σκιάθου, Σκόπελο, Σαλαμίνα, Αίγινα, Ύδρα, Δοκό, νησίδες Αργολικού, Ελαφόνησο, Κύθηρα, Κρήτη και γύρω νησίδες. Η παρουσία του είδους στην Κεφαλλονιά χρειάζεται επιβεβαίωση.

Ο πιο τυπικός της βιότοπος είναι θαμνότοποι, λιβάδια με χαμηλή βλάστηση και πέτρες, βραχώδεις πλαγιές, ανοιχτά δάση, καλλιέργειες με πετρότοιχους ή/και φυτοφράχτες, κήποι, κ.ά. Από το ύψος της θάλασσας έως και 1200 μέτρα υψόμετρο, πιο κοινή παρουσία όμως σε χαμηλά υψόμετρα.

Εξωτερικά χαρακτηριστικά

Το μέγιστο μήκος μιας δενδρογαλιάς φτάνει το 1 μέτρο συνήθως, ενώ σπάνια έχουν καταγραφεί κάποιες δενδρογαλιές με μήκος 130 εκατοστά. Το βασικό χρώμα της είναι γκρι ή καφέ και το κεφάλι της είναι σκούρο καφέ ή μαύρο. Όσο μεγαλώνει το φίδι, τόσο τα σχέδια αυτά φαίνονται πιο αχνά και τείνουν να χαθούν. Ο λαιμός και η κοιλιά είναι χρώματος λευκού/υπόλευκου, σπανιότερα ανοιχτού κίτρινου και συνήθως μαύρα στίγματα διακοσμούν τις άκρες της κοιλιάς στο μπροστινό τμήμα του σώματος, κοντά στην περιοχή του λαιμού. Η κόρη του ματιού της είναι στρογγυλή και η ίριδα περιμετρικά της κόρης έχει κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα.

Τι διαχωρισμοί εντοπίζονται

– Οι δενδρογαλιές της Κρήτης και των Κυθήρων έχουν πολύ πιο έντονα και μεγάλα στίγματα και πιο έντονες γραμμώσεις στο μισό πίσω τμήμα του σώματος και στην ουρά.

– Όπως στα περισσότερα φίδια, τα αρσενικά διακρίνονται από τα θηλυκά από την πιο μακριά και χοντρή ουρά.

– Οι ανήλικες δενδρογαλιές συγχέονται συχνά με τους ανήλικους έφιους, που ανήκουν στην ίδια οικογένεια και είναι επίσης μη δηλητηριώδη φίδια. Διαφέρουν στη διάταξη και την έκταση των στιγμάτων, ενώ το σώμα της δενδρογαλιάς είναι σχετικά πιο κοντόχοντρο σε σχέση με αυτό του έφιου.

Με τι τρέφεται

Η διατροφή της περιλαμβάνει τρωκτικά, σαύρες, πτηνά, αμφίβια, αλλά και μικρότερα φίδια, ακόμα και του ίδιου είδους. Στην πρώιμη ανήλικη φάση μπορεί να τραφεί με μεγάλα ασπόνδυλα.

Η συμπεριφορά της

Ένα από τα πιο γνωστά χαρακτηριστικά της δενδρογαλιάς είναι ότι σκαρφαλώνει εύκολα και γρήγορα σε θάμνους και χαμηλά δέντρα, κυρίως για να κυνηγήσει τη λεία της, την οποία ωστόσο μπορεί να βρει και στο έδαφος. Κινείται την ημέρα, είναι γρήγορη και νευρική και αν δει άνθρωπο, τρέχει γρήγορα και κρύβεται. Δραστηριοποιείται από τον Μάρτιο έως τον Νοέμβριο, ενώ μπορεί (όπως άλλωστε τα περισσότερα φίδια της χώρας) να δραστηριοποιηθεί και τις ζεστές ηλιόλουστες ημέρες του χειμώνα, αναλόγως πάντα και το γεωγραφικό πλάτος, το υψόμετρο και τις ετήσιες και τοπικές κλιματικές διακυμάνσεις και συνθήκες.

Τα αρσενικά μπορεί να τσακωθούν μεταξύ τους, αν το ένα απειλήσει την επικράτεια του άλλου, την οποία και διεκδικούν έντονα την άνοιξη. Οι καβγάδες τους μπορεί να είναι εντυπωσιακό θέαμα, καθώς τυλίγουν τα σώματά τους και σπρώχνουν το ένα το άλλο με ανασηκωμένα κεφάλια. Πολλοί μπορεί να εκλάβουν αυτή την κίνηση ως ζευγάρωμα, όμως δεν ισχύει. Το ζευγάρωμα γίνεται ήρεμα, χωρίς ένταση, με το σώμα του αρσενικού να στέκεται δίπλα στου θηλυκού. Ζευγαρώνει στα τέλη της άνοιξης και τα θηλυκά γεννούν 3-10 αυγά στα μέσα του καλοκαιριού. Ενηλικιώνεται μετά το 3o έτος ζωής και φαίνεται να μπορεί να ξεπεράσει τα 10 χρόνια ζωής συνολικά.

Πότε θα δαγκώσει

Αν την αρπάξει άνθρωπος ή άλλο ζώο, θα δαγκώσει δυνατά και επίμονα, χωρίς να έχει όμως δηλητήριο. Το υγρό που εκκρίνει είναι το περιεχόμενο του εντέρου της.

Από τι κινδυνεύει

Η καταστροφή του περιβάλλοντος που προκαλούν η οικιστική, τουριστική, βιομηχανική και αγρο-κτηνοτροφική ανάπτυξη, η διάνοιξη δρόμων, οι φωτιές, η εσκεμμένη θανάτωση επειδή τη θεωρούμε επικίνδυνη είναι οι βασικές απειλές της δενδρογαλιάς.

Τι πρέπει να κάνετε αν διαπιστώσετε ότι υπάρχει ένα φίδι στο σπίτι σας

– Επιστρατεύοντας την ψυχραιμία σας βγάλτε μια καθαρή φωτογραφία το φίδι και στείλτε τη στην ΑΝΙΜΑ – Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής, την Ελληνική Ερπετολογική Εταιρεία ή τη Δράση για την Άγρια Ζωή, προκειμένου να αναγνωρίσουν για ποιο είδος πρόκειται και να σας δώσουν οδηγίες για το τι να κάνετε. Μπορείτε επίσης να καλέσετε και την Πυροσβεστική.

Τηλέφωνα επικοινωνίας

ΑΝΙΜΑ: 210 95 10 075, 697 266 4675

Δράση για την Άγρια Ζωή: 6979 914852

Με πληροφορίες από το herpetofauna.gr