Με τα εκφραστικά πρόσωπα, την παιχνιδιάρικη φύση και την εντυπωσιακή ευκινησία τους, οι κατσίκες είναι πλάσματα γεμάτα εκπλήξεις.

Από τα πρώτα ζώα που εξημερώθηκαν από τον άνθρωπο, πριν από περίπου 10.000 χρόνια, έχουν συνδεθεί στενά με την αγροτική ζωή και την επιβίωση του είδους μας και αποτελούν μέχρι και σήμερα αναπόσπαστο κομμάτι της υπαίθρου σε πολλές περιοχές του πλανήτη.

Η διαχρονική παρουσία τους στην ανθρώπινη εμπειρία έχει αφήσει το αποτύπωμά της στη μυθολογία, τη λαϊκή παράδοση και ακόμα και τη θρησκεία διαφόρων λαών ανά την υφήλιο. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι μας έχουν προσφέρει τόσα πολλά, συχνά δεν λαμβάνουν την προσοχή και τον σεβασμό που τους αξίζει και οι ανάγκες τους αγνοούνται ή υποτιμώνται. Αυτό οφείλεται εν μέρει στη φήμη τους ως ανθεκτικά ζώα, που μπορούν να προσαρμοστούν και να επιβιώσουν ακόμα και σε αντίξοες συνθήκες.

Πίσω από την απλή και γνώριμη εικόνα των κατσικών κρύβεται ένας ενδιαφέρων εσωτερικός κόσμος με αξιαγάπητα χαρακτηριστικά που πολλοί άνθρωποι ούτε καν φαντάζονται. Τα τελευταία χρόνια, με τη βοήθεια της επιστήμης, αποκαλύπτονται όλο και περισσότερες πτυχές της νοημοσύνης, της συναισθηματικής ζωής και της κοινωνικής συμπεριφοράς τους.

Ας εξερευνήσουμε, λοιπόν, μερικές από αυτές στην παρακάτω λίστα με ενδιαφέροντα facts σχετικά με αυτά τα υπέροχα πλάσματα.

1. Ζητούν βοήθεια… με το βλέμμα

Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Biology Letters το 2016 αποκάλυψε ένα απρόσμενο κοινό χαρακτηριστικό των κατσικών με τους σκύλους. Όπως και οι «καλύτεροι φίλοι του ανθρώπου», έτσι και τα συμπαθή μηρυκαστικά μπορεί να στραφούν σ’ εμάς όταν βρίσκονται αντιμέτωπα με μια δύσκολη κατάσταση, ζητώντας τη βοήθειά μας με το βλέμμα τους.

Στο πλαίσιο της μελέτης, μια ομάδα επιστημόνων εκπαίδευσε κατσίκες ώστε να αφαιρούν το καπάκι από ένα κουτί για να πάρουν μια ανταμοιβή. Στο τελικό στάδιο του πειράματος, το καπάκι τοποθετήθηκε με τρόπο που το έκανε πολύ δύσκολο να αφαιρεθεί. Και τότε συνέβη κάτι εντυπωσιακό: οι κατσίκες άρχισαν να κοιτούν τους παρευρισκόμενους ερευνητές, αναζητώντας μέσω της οπτικής επαφής τη συνδρομή τους. Μάλιστα, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι τα βλέμματα των κατσικών ήταν πιο παρατεταμένα όταν το άτομο στο δωμάτιο τις κοιτούσε, σε σύγκριση με περιπτώσεις όπου ο άνθρωπος είχε γυρισμένη την πλάτη.

2. Έλκονται από τα χαμογελαστά ανθρώπινα πρόσωπα

Οι κατσίκες όχι μόνο μπορούν να αναγνωρίσουν τις εκφράσεις του προσώπου μας αλλά, όπως φαίνεται, έχουν και ξεκάθαρες προτιμήσεις! Στο πλαίσιο ενός πειράματος που πραγματοποιήθηκε το 2018, τοποθετήθηκαν στους τοίχους ενός καταφυγίου για κατσίκες ζεύγη φωτογραφιών που απεικόνιζαν το ίδιο πρόσωπο, αλλά με μια βασική διαφορά: στη μία πόζαρε χαμογελαστό και στην άλλη θυμωμένο.

Όπως ανέφεραν οι ερευνητές στη μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στο Royal Society Open Science, τα αποτελέσματα ήταν σαφή: τα ζώα απέφευγαν συστηματικά τα κατσουφιασμένα πρόσωπα και πλησίαζαν τα χαμογελαστά, εξερευνώντας τα με τις μουσούδες τους. Αν και ήταν ήδη γνωστό ότι οι κατσίκες είναι ευαίσθητες στην ανθρώπινη γλώσσα του σώματος, αυτό το απλό αλλά αποκαλυπτικό πείραμα «έδειξε για πρώτη φορά ότι δεν ξεχωρίζουν απλώς τις εκφράσεις αλλά προτιμούν να αλληλεπιδρούν με τις χαρούμενες», σύμφωνα με τον επικεφαλής της μελέτης, Christian Nawroth.

3. «Διαβάζουν» τα συναισθήματα στη φωνή άλλων κατσικών – και ανθρώπων

Έξυπνα και κοινωνικά ζώα, οι κατσίκες μπορούν να αναγνωρίσουν τους «φίλους» τους μέσα σε ένα κοπάδι μόνο από το βέλασμά τους αλλά ακόμα και να διακρίνουν τα συναισθήματα πίσω από τους ήχους που παράγουν. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Zoology το 2019 διαπιστώνει ότι εμφανίζουν διαφορετικές σωματικές αντιδράσεις ανάλογα με το εάν ακούνε χαρούμενα ή ανήσυχα βελάσματα: στην πρώτη περίπτωση η μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού τους – δηλαδή ο χρόνος μεταξύ των χτύπων της καρδιάς – είναι μεγαλύτερη συγκριτικά με τη δεύτερη, κάτι που αποτελεί ένδειξη ηρεμίας και ικανοποίησης στα θηλαστικά.

Η συναισθηματική νοημοσύνη τους όμως δεν περιορίζεται μόνο σε άλλα μέλη του είδους τους. Επιστήμονες ανακάλυψαν πέρυσι ότι οι κατσίκες έχουν την ικανότητα να ξεχωρίσουν τα ανθρώπινα συναισθήματα, συγκεκριμένα τη χαρά και τον θυμό, ακούγοντας απλώς τη φωνή μας. Όπως πιστεύουν οι ειδικοί, πρόκειται για μία ακόμη δεξιότητα που έχουν αναπτύξει μέσα από τη μακροχρόνια συμβίωσή τους με το είδος μας.

4. Διαθέτουν εντυπωσιακές γνωστικές ικανότητες

Για τα περισσότερα μη πρωτεύοντα ζώα, όταν ένα αντικείμενο εξαφανίζεται από το οπτικό τους πεδίο, τείνουν να ξεχνούν την ύπαρξή του μέχρι να το ξαναδούν ή να το… ξαναμυρίσουν. Οι κατσίκες ωστόσο φαίνεται ότι διαθέτουν ανεπτυγμένη αντίληψη «μονιμότητας του αντικειμένου», δηλαδή επίγνωση ότι ένα αντικείμενο εξακολουθεί να υπάρχει ακόμα και αφού πάψουν να το αντιλαμβάνονται με τις αισθήσεις τους. Αυτό έδειξε τουλάχιστον ένα πείραμα που πραγματοποιήθηκε το 2015 σε χαριτωμένες κατσίκες νάνους και περιλάμβανε ένα ζυμαρικό κρυμμένο κάτω από κυπελάκια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στους ανθρώπους, η κατάκτηση της μονιμότητας του αντικειμένου ξεκινά στην ηλικία των 8 μηνών, ολοκληρώνεται γύρω στους 18 μήνες και αποτελεί σημαντικό ορόσημο της ανάπτυξης.

Άλλες έρευνες μέσα στις τελευταίες δύο δεκαετίες έχουν διαπιστώσει ότι οι κατσίκες είναι ικανές να μαθαίνουν σύνθετες δραστηριότητες με σχετικά λίγες προσπάθειες – συχνά μέσα σε μόλις 12 ή λιγότερες δοκιμές – αλλά και ότι διαθέτουν εξαιρετική μακροπρόθεσμη μνήμη, καθώς θυμούνται πράγματα που έχουν μάθει ακόμα και μετά από αρκετούς μήνες.

5. Κατέχουν εξέχουσα θέση στη μυθολογία και την αστρολογία

Οι κατσίκες και οι τράγοι εμφανίζονται σε πολλούς μύθους και λαϊκές παραδόσεις ανά τον κόσμο, συχνά συμβολίζοντας την άγρια φύση, τη γονιμότητα, αλλά και το θείο. Στην Αρχαία Ελλάδα, συνδέονταν με θεότητες όπως ο Πάνας και ο Διόνυσος. Οι Σάτυροι, ακόλουθοι του δεύτερου, απεικονίζονταν στην τέχνη ως ανθρωπόμορφοι από τη μέση και πάνω, αλλά με πόδια και ουρά τράγου.

Ίσως η πιο διάσημη αίγα (κατσίκα) της ελληνικής μυθολογίας ήταν η Αμάλθεια, τροφός του θεού Δία στο Ιδαίο Άντρο, όπου τον είχε κρύψει η μητέρα του η Ρέα για να γλυτώσει από τον πατέρα του, Κρόνο. Η Αμάλθεια έτρεφε τον μελλοντικό βασιλιά των θεών με το γάλα της αλλά και με μέλι. Έχοντας ωστόσο ασυνήθιστη δύναμη, ο μικρός Δίας έσπασε μια μέρα άθελά του πάνω στο παιχνίδι το ένα κέρατό της, το οποίο από τότε είχε τη θεϊκή ιδιότητα να παρέχει τροφές χωρίς τέλος.

Στη σκανδιναβική μυθολογία, δύο πελώριοι τράγοι έσερναν το άρμα ενός από τους πιο ισχυρούς θεούς του Θωρ, Θεού της βροντής και του κεραυνού, όταν εκείνος ταξίδευε εν μέσω καταιγίδας. Όταν πεινούσε ο Θωρ, έτρωγε τους τράγους του, τους οποίους φρόντιζε πάντως να αναστήσει την επόμενη ημέρα χρησιμοποιώντας το πανίσχυρο σφυρί του.

Το εν λόγω ζώο εμφανίζεται επίσης και στο κινεζικό ωροσκόπιο, με όσους γεννιούνται στο έτος του Τράγου να θεωρούνται εσωστρεφείς, ντροπαλοί, δημιουργικοί και τελειομανείς.

Με πληροφορίες από treehugger.com, a-z-animals.com