Παρότι οι γάτες αποτελούν εδώ και χιλιετίες αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, υπάρχουν πολλά πράγματα που έχουμε ακόμα να μάθουμε για την τεράστια και πολυποίκιλη οικογένεια των αιλουροειδών.

Εσείς γνωρίζατε ότι υπάρχουν 41 διαφορετικά είδη γάτας, από τα επιβλητικά λιοντάρια και τις τίγρεις μέχρι τη μικρή και ντελικάτη γατούλα που κουλουριάζεται στα πόδια σας όταν βλέπετε τηλεόραση; Μάλιστα, κάποια από αυτά τα είδη συγκαταλέγονται στα σπανιότερα ζώα του κόσμου, και κινδυνεύουν από εξαφάνιση.

Πολλά είδη αγριόγατας θεωρούνται ιδιαίτερα σπάνια και απειλούμενα. Για την ακρίβεια, πάνω από το 40% των ειδών άγριων γατών ταξινομείται ως απειλούμενο, κυρίως λόγω της απώλειας των ενδιαιτημάτων τους ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας, και της λαθροθηρίας. Πρόκειται για ζώα που συνήθως ζουν μοναχικά και απομονωμένα, κάτι που δυσχεραίνει τη μελέτη τους από τους επιστήμονες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν να μη καθίστανται τόσο γνωστοί όσο θα έπρεπε, κάτι που οδηγεί τις οργανώσεις προστασίας των ζώων να εστιάζουν κυρίως στις μεγάλες γάτες, παρά στις άγριες μικρότερες γάτες.

Ας μάθουμε, λοιπόν, περισσότερα για τα διαφορετικά είδη άγριων γατών, τα οποία είναι απαραίτητο να ενταχθούν στα προγράμματα προστασίας και διατήρησης της φύσης.

Αγριόγατος του Ιριομότε

Ο αγριόγατος του είδους Panthera uncia είναι το σπανιότερο είδος γάτας αυτή τη στιγμή, με περίπου 100 άτομα να απομένουν παγκοσμίως. Πρόκειται για ένα υποείδος λεοπάρδαλης στο μέγεθος της οικόσιτης γάτας που ζει μόνο στο μικρό και απομονωμένο νησί Ιριομότε της Ιαπωνίας. Ο πληθυσμός της μειώνεται διαρκώς. Η γάτα του Ιριομότε έχει καφέ/γκρι τρίχωμα με σκούρα στίγματα και παχιά και κοντή ουρά. Ζει στα χαμηλότερα υψόμετρα του νησιού, σε υγροτόπους, φυτείες ρυζιού, λοφίσκους, ακόμα και παραλίες. Η διατροφή της αποτελείται κυρίως από καβούρια, νυχτερίδες, βατράχους, τρωκτικά και άλλα μικρά θηλαστικά.

Δυστυχώς, παρότι συνήθως δεν αποτελούν θηράματα κυνηγών, κάποιες φορές οι αγριόγατες Ιριομότε πιάνονται σε παγίδες που προορίζονται για αγριόχοιρους. Ακόμα, απειλούνται από το trafficking, τους σκύλους, και από τις διασταυρώσεις με οικόσιτες γάτες, που έχουν οδηγήσει στην απώλεια κάποιων χαρακτηριστικών του είδους.

Λεοπάρδαλη Αμούρ

Η λεοπάρδαλη του είδους Panthera pardus orientalis θεωρείται η πιο απειλούμενη μεγάλη γάτα στον κόσμο, με μόλις 120 άτομα να απομένουν στα κωνοφόρα δάση της Ρωσίας και της Κίνας. Ευτυχώς, ο πληθυσμός του συγκεκριμένου είδους αυξάνεται σταδιακά χάρη στα μέτρα που έχουν ληφθεί για την προστασία του τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι ένα από τα οχτώ υποείδη λεοπάρδαλης, και κινδυνεύει να εξαφανιστεί λόγω της απώλειας των ενδιαιτημάτων της, της μείωσης του αριθμού των θηραμάτων, και το λαθρεμπόριο άγριας ζωής.

Αραβική λεοπάρδαλη

Οι λεοπαρδάλεις του είδους Panthera pardus nimr επίσης παλεύουν για την επιβίωσή τους, καθώς σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης, απομένουν μόλις 100-120 άτομα στην άγρια φύση. Οι αραβικές λεοπαρδάλεις ζουν στην Αραβική χερσόνησο, και προτιμούν τα απομονωμένα βουνά, όπου μένουν σε σπηλιές και βράχους. Στις μέρες μας, κινδυνεύουν κυρίως από τη λαθροθηρία και την υπερβόσκηση των ζώων παραγωγής, η οποία οδηγεί στη μείωση του αριθμού των θηραμάτων.

Τίγρη της Σουμάτρας

Η τίγρη του είδους Panthera tigris sondaica ζει στις Νήσους Σούνδες και, παρότι εντυπωσιακή, είναι ένα από τα πιο μικρόσωμα είδη τίγρης. Όπως και οι λεοπαρδάλεις, οι τίγρεις της Σουμάτρας, ο παγκόσμιος πληθυσμός των οποίων φτάνει τα 400 άτομα, κινδυνεύουν κυρίως από το λαθρεμπόριο και την απώλεια των ενδιαιτημάτων τους. Για την προστασία τους εφαρμόζονται αυστηρά μέτρα, και πολλές τίγρεις σήμερα ζουν σε προστατευμένα εθνικά πάρκα της Ινδονησίας, ενώ έχουν τεθεί σε ισχύ κρατικοί νόμοι και θρησκευτικά διατάγματα κατά του λαθρεμπορίου.

Αγριόγατα των Άνδεων

Η αγριόγατα του είδους Leopardus jacobita ζει στα μεγάλα υψόμετρα των Άνδεων, στη Νότια Αμερική. Οι γάτες του συγκεκριμένου είδους είναι προσαρμοσμένες στα ψηλά, βραχώδη περιβάλλοντα, διαθέτουν πυκνό τρίχωμα για να προστατεύονται από το κρύο, και φουντωτή ουρά που συμβάλλει στην καλή ισορροπία τους. Η ύπαρξη αυτών των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών σημαίνει ότι οι πληθυσμοί τους είναι σχετικά μικροί και σποραδικοί, με 1.378 ενήλικα άτομα στην άγρια φύση. Δυστυχώς, αντιμετωπίζουν πολλές απειλές, όπως την εξάπλωση της γεωργίας στα ενδιαιτήματά τους, που οδηγεί στην απώλεια περιοχών αλλά και στις εντάσεις μεταξύ των ανθρώπων και της άγριας ζωής.

Η αγριόγατα των Άνδεων λατρεύεται ως ιερό ζώο από κάποιες φυλές ιθαγενών, ιδίως στη Βολιβία, στο Περού, και στη βόρεια Χιλή. Παρόλα αυτά, το γεγονός αυτό δεν συμβάλλει στην προστασία του είδους – μάλλον το αντίθετο, καθώς το στοχοποιεί στα πλαίσια του κυνηγιού για τη χρήση σε λατρευτικές τελετές.

Ιβηρικός λύγκας

Η αγριόγατα των Μεσογειακών δασών του είδους Lynx pardinus ήταν κάποτε η πιο απειλούμενη γάτα στον κόσμο. Οι προσπάθειες των οργανώσεων προστασίας της άγριας ζωής, όμως, στέφθηκαν με επιτυχία, καθώς οι πληθυσμοί του είδους επανήλθαν. Το 2002 απόμεναν στον κόσμο μόνο 94 άτομα, ενώ σήμερα υπάρχουν γύρω στα 2.000 άτομα χάρη στη διατήρηση των ενδιαιτημάτων τους, στην αύξηση του αριθμού των λαγών από τους οποίους αποτελείται το μεγαλύτερο μέρος της διατροφής τους, στην μετακινήσεις πληθυσμών και στην επανένταξη αιχμάλωτων λυγκών στην άγρια φύση. Παρόλα αυτά, το είδος εξακολουθεί να θεωρείται απειλούμενο, καθώς αντιμετωπίζει κινδύνους όπως είναι οι ασθένειες και η κλιματική αλλαγή.

Λεοπάρδαλη του χιονιού

Η λεοπάρδαλη του χιονιού, με την επιστημονική ονομασία Panthera uncia, ζει στην Κεντρική και στη Νότια Ασία και θεωρείται ευάλωτο είδος, με περίπου 3.000 άτομα να απομένουν στη φύση. Οι πανέμορφες αυτές μεγάλες γάτες είναι προσαρμοσμένες για να ζουν στα βουνά, με τα μεγάλα πέλματά τους που τις βοηθούν να μη βουλιάζουν στο χιόνι, το πυκνό τρίχωμά τους που τις κρατά ζεστές και λειτουργεί ως καμουφλάζ, και τα δυνατά πίσω πόδια τους που τους επιτρέπουν να κάνουν μεγάλα άλματα.

Αυτοί οι επιβλητικοί θηρευτές βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας, και οι μοναδικοί φυσικοί θηρευτές τους είναι οι άνθρωποι. Όπως συμβαίνει και με άλλες γάτες που φέρουν πυκνή και εντυπωσιακή γούνα, οι λεοπαρδάλεις του χιονιού στοχοποιούνται σε μεγάλο βαθμό από τους λαθρεμπόρους, οι οποίοι εξακολουθούν να τις κυνηγούν παρά τα υψηλά πρόστιμα και την απειλή της φυλάκισης.