Οι γάτες αποτελούν τα πιο μυστηριώδη και συναρπαστικά πλάσματα που ζουν δίπλα στον άνθρωπο. Και ενώ έχουμε μάθει πολλά για τη συμπεριφορά και τις συνήθειές τους, υπάρχουν ερωτήματα που συνεχίζουν να μας απασχολούν.

Ένα από αυτά είναι το αν μπορεί μια γάτα να αντιληφθεί τον χρόνο όπως εμείς. Αν φεύγουμε για δουλειά το πρωί και επιστρέφουμε το απόγευμα, ξέρει πόσες ώρες πέρασαν; Αντιλαμβάνεται τη διάρκεια της απουσίας μας ή ο χρόνος είναι μια έννοια που την αφήνει αδιάφορη;

Η απάντηση, όπως συμβαίνει συχνά με τα ζώα, δεν είναι απλή. Οι γάτες δεν διαθέτουν ρολόγια ή έννοιες όπως “δευτερόλεπτα” ή “εβδομάδες”. Όμως αυτό δεν σημαίνει πως ζουν εκτός χρόνου, αλλά τον βιώνουν με διαφορετικό τρόπο.

Για να κατανοήσουμε πώς αντιλαμβάνεται τον χρόνο μια γάτα, πρέπει πρώτα να αναγνωρίσουμε ότι η ανθρώπινη αντίληψη του χρόνου είναι νοητική κατασκευή. Εμείς ορίζουμε τον χρόνο με αριθμούς, μετρήσεις και ρυθμούς. Οι γάτες δεν μετρούν με τον ίδιο τρόπο. Αντίθετα βιώνουν τον χρόνο, μέσα από εμπειρίες και ρουτίνες. Θα μπορούσαμε να πούμε πως έχουν ένα είδος “βιολογικού ρολογιού”, που τους επιτρέπει να προβλέπουν πότε θα συμβούν συγκεκριμένα γεγονότα.

Όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, οι γάτες διαθέτουν βιολογικούς κύκλους, που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά, τη θερμοκρασία του σώματος και τον ύπνο τους. Αυτοί οι ρυθμοί επηρεάζονται από το φως, τη θερμοκρασία και κυρίως από τη συνήθεια.

Για παράδειγμα μια γάτα που ξυπνάει κάθε μέρα στις 7:00 για να φάει, δεν κοιτάζει το ρολόι. Αντίθετα το σώμα της μαθαίνει το ρυθμό. Πότε υπάρχει φως, πότε ακούει βήματα στο σπίτι και πότε μυρίζει το φαγητό της. Έτσι αν αργήσετε να της δώσετε το πρωινό της, θα σας περιμένει μπροστά στο μπολ, όχι επειδή “κοιτάζει το ρολόι”, αλλά επειδή ο “εσωτερικός της χρονοδιακόπτης” έχει ενεργοποιηθεί.

Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι οι γάτες διαθέτουν βραχυπρόθεσμη μνήμη (short – term memory) και μακροπρόθεσμη μνήμη (long – term memory). Η πρώτη τους επιτρέπει να θυμούνται γεγονότα που συνέβησαν πριν από λίγη ώρα, όπως για παράδειγμα, που έκρυψαν ένα παιχνίδι ή που είδαν ένα έντομο. Η δεύτερη σχετίζεται με σημαντικές εμπειρίες, όπως το ποιο άτομο εμπιστεύονται, ποιο τις φροντίζει και ποιο μέρος θεωρούν ασφαλές.

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι γάτες μπορούν να θυμούνται γεγονότα για αρκετά χρόνια, ιδιαίτερα όταν αυτά συνδέονται με έντονα συναισθήματα, είτε θετικά είτε αρνητικά. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως έχουν συνείδηση με την ανθρώπινη έννοια. Αν για παράδειγμα λείψετε για 2 ημέρες ή 2 εβδομάδες, η γάτα δεν μετράει πόσος χρόνος πέρασε, αλλά αντιλαμβάνεται την απουσία σας, ως ένα κενό στη ρουτίνα της. Ο χρόνος λοιπόν για μια γάτα δεν είναι αριθμός, αλλά μια αλλαγή στην κανονικότητα.

Πώς βιώνει η γάτα την απουσία σας;

Πολλοί κηδεμόνες έχουν παρατηρήσει πως όταν επιστρέφουν μετά από ώρες, η γάτα τους δείχνει συμπεριφορές χαράς, όπως νιαουρίσματα και τρίψιμο στα πόδια. Η επιστήμη εξηγεί ότι αυτές οι αντιδράσεις δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι καταλαβαίνει πόσο καιρό λείψατε. Αντίθετα αναγνωρίζει την ξαφνική επανεμφάνιση ενός οικείου προσώπου, δηλαδή συνειδητοποιεί το γεγονός της επιστροφής και όχι τη διάρκεια της απουσίας σας.

Επειδή οι γάτες βασίζονται πολύ στη ρουτίνα, οι απότομες αλλαγές μπορούν να τους προκαλέσουν στρες. Καθυστέρηση στο φαγητό, αλλαγή των ωραρίων και ξαφνική απουσία του κηδεμόνα μπορούν να τις αποσυντονίσουν και να δημιουργήσουν συναισθήματα άγχους.

Γι αυτό αν πρόκειται να λείψετε, είναι σημαντικό να διατηρηθούν, όσο γίνεται οι σταθεροί ρυθμοί. Οι γάτες δεν θα βιώσουν έντονα την απουσία σας, αλλά θα αγχωθούν αν γίνουν σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητά τους. Γενικότερα όσο πιο τακτική είναι η παρουσία και η ρουτίνα σας, τόσο πιο ευχαριστημένη θα είναι η γάτα σας.

Σας δείχνει η γάτα σας περισσότερη αγάπη όταν είναι πολύ πρωί; Τι μπορεί να συμβαίνει

Λίγο απόμακρες, κάπως αδιάφορες, αρκετά ανεξάρτητες αλλά και πολύ αγαπησιάρες, οι γάτες είναι μοναδικά πλάσματα.

Μπορούν οι γάτες να προβλέψουν το μέλλον;

Ένα ενδιαφέρον φαινόμενο είναι πως πολλές γάτες φαίνεται να προβλέπουν γεγονότα, όπως για παράδειγμα το πότε θα γυρίσει ο κηδεμόνας τους. Φυσικά δεν πρόκειται για μεταφυσική ικανότητα, αλλά για παρατήρηση επαναλαμβανόμενων καταστάσεων. Οι γάτες είναι εξαιρετικά παρατηρητικές και μπορούν να συνδέσουν το άκουσμα ενός αυτοκινήτου, το θόρυβο από το ασανσέρ ή ακόμα και την αλλαγή στο φως της ημέρας με την άφιξη κάποιου.

Οι γάτες δεν γνωρίζουν το χρόνο όπως εμείς. Δεν έχουν ρολόγια και ημερολόγια, ούτε υπολογίζουν μέρες ή ώρες αλλά διαθέτουν τον δικό τους ρυθμό. Αν προσπαθούσαμε να δούμε τον κόσμο όπως μια γάτα, ο χρόνος θα έμοιαζε με μια παρατήρηση στιγμών.

Το φως, οι ήχοι και οι μυρωδιές έχουν την αξία τους και βοηθούν τη γάτα να υπολογίζει το χρόνο με τον δικό της τρόπο. Κάθε γεγονός έχει αξία, όχι επειδή συνέβη σε μια συγκεκριμένη ώρα, αλλά επειδή συνδεθηκε με κάτι σημαντικό. Ένα χάδι από εσάς, ένα νόστιμο γεύμα , ή μια απότομη αλλαγή. Ο χρόνος για τις γάτες δεν είναι κάτι που μετριέται αλλά κάτι που βιώνεται.