Παρά το γεγονός ότι οι γάτες συνυπάρχουν με τον άνθρωπο εδώ και χιλιάδες χρόνια, συνεχίζουν να παραμένουν αρκετά μυστηριώδεις, ιδιαίτερα όσο αφορά τον τρόπο που επικοινωνούν

Σε αντίθεση με πιο εκφραστικά ζώα όπως οι σκύλοι, η γάτα εφαρμόζει ένα πιο σύνθετο σύστημα επικοινωνίας, το οποίο βασίζεται σε ήχους, στάσεις σώματος, εκφράσεις προσώπου αλλά και χημικών σημάτων.

1. Φωνητική επικοινωνία

Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι οι γάτες δεν είναι ιδιαίτερα ομιλητικές μεταξύ τους. Αυτό είναι αληθές ως ένα βαθμό, καθώς συνήθως προτιμούν να επικοινωνούν χωρίς ήχους. Παρ’ όλα αυτά, διαθέτουν μια εντυπωσιακή γκάμα φωνητικών σημάτων όταν χρειάζεται να μεταφέρουν ένα έντονο μήνυμα.

Νιαούρισμα: Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι οι γάτες δεν νιαουρίζουν πολύ συχνά μεταξύ τους. Το νιαούρισμα είναι κυρίως ένας μηχανισμός επικοινωνίας με τον άνθρωπο. Ωστόσο 2 γάτες μπορεί να χρησιμοποιήσουν σύντομα, κοφτά νιαουρίσματα για να εκφράσουν ενόχληση ή πρόκληση.

Γουργουρητό: Το γουργουρητό, πέρα από την γνωστή του χρήση για ευχαρίστηση, μπορεί να λειτουργήσει ως σήμα συμφιλίωσης ή υποταγής μεταξύ 2 γατών. Μια γάτα μπορεί να γουργουρίσει για να δείξει ότι δεν αποτελεί απειλή.

Γρύλισμα: Πρόκειται για έναν καθαρά αμυντικό ήχο. Οι γάτες τον χρησιμοποιούν για να προειδοποιήσουν μια άλλη γάτα ότι νιώθουν απειλή και θέλουν να διατηρήσουν απόσταση. Είναι ένας ήχος επιθετικότητας, αλλά και ταυτόχρονα ένα σήμα προστασίας του εαυτού τους.

2. Επικοινωνία μέσω της γλώσσας σώματος

Η γλώσσα σώματος είναι η πιο βασική και πλούσια μορφή επικοινωνίας των γατών. Με το σώμα, τη στάση και την κίνηση της ουράς τους μπορούν να μεταφέρουν μηνύματα με εξαιρετική ακρίβεια

Χαλαρή στάση σώματος: Το σώμα είναι “μαλακό”, οι ώμοι χαμηλοί και τα μάτια μισόκλειστα. Αυτό δηλώνει ηρεμία και εμπιστοσύνη προς την άλλη γάτα.

Καμπουριασμένη πλάτη και φουντωμένο τρίχωμα: Σε αυτή την περίπτωση η γάτα προσπαθεί να φαίνεται μεγαλύτερη και πιο τρομακτική καθώς νιώθει φόβο και βρίσκεται σε κατάσταση άμυνας.

Πλάγια θέση σώματος: Μια γάτα που στέκεται πλάγια προσπαθεί να δηλώσει ότι θέλει να αποφύγει τη σύγκρουση, αλλά είναι έτοιμη και να αμυνθεί αν χρειαστεί.

Η ουρά αποτελεί επίσης έναν από τους πιο σημαντικούς δείκτες διάθεσης. Η γάτα που πλησιάζει μια άλλη με την ουρά όρθια, θέλει να δείξει πως νιώθει άνετη, φιλική και γεμάτη αυτοπεποίθηση. Αντίθετα αν η ουρά είναι χαμηλά ή κολλημένη στο σώμα, δείχνει φόβο και διάθεση υποταγής.

Αν παρατηρήσετε την άκρη της ουράς να τρεμοπαίζει, μάλλον η γάτα νιώθει ανυπομονησία, ενώ μια νευρική ουρά που χτυπάει έντονα στο έδαφος, συνήθως υποδηλώνει νευρικότητα και ενόχληση.

Ακόμη οι γάτες “ανταλλάσσουν μηνύματα” μέσα από τα αυτιά και τα μάτια. Όταν τα αυτιά είναι μπροστά, δείχνουν περιέργεια και ενδιαφέρον, ενώ όταν βρίσκονται γυρισμένα προς τα πίσω ή στο πλάι, συνήθως υποδηλώνουν απειλή και ένταση. Σε ό,τι αφορά τα μάτια, οι εκτεθειμένες κόρες μπορεί να σημαίνουν πως η γάτα βρίσκεται σε μια κατάσταση διέγερσης, είτε λόγω φόβου είτε λόγω ενθουσιασμού.

Το βλεφάρισμα (blinking) είναι επίσης ένα σημαντικό στοιχείο επικοινωνίας. Μια αργή κίνηση των βλεφάρων δείχνει εμπιστοσύνη, καλή διάθεση και συχνά χρησιμοποιείται μεταξύ γατών που θέλουν να δείξουν πως έχουν φιλικές προθέσεις.

3. Χημική επικοινωνία

Οι γάτες διαθέτουν έναν ανεπτυγμένο τρόπο “αόρατης” επικοινωνίας μέσω φερομονών. Χρησιμοποιούν αδένες που βρίσκονται στο πρόσωπο, στα μάγουλα, στη βάση της ουράς και στα πέλματα για να αφήνουν μυρωδιές που μεταφέρουν συγκεκριμένα μηνύματα.

Επίσης, παρότι για εμάς τους ανθρώπους δεν είναι ιδιαίτερα ευχάριστο, το ψεκαστικό μαρκάρισμα αποτελεί τρόπο επικοινωνίας για οριοθέτηση του χώρου. Στις κοινωνικές ομάδες των γατών, τέτοια σημάδια βοηθούν στην αποφυγή συγκρούσεων.

Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν και οι γρατζουνιές στις διάφορες επιφάνειες. Αφήνουν ορατό σήμα αλλά και φερομόνες από τα πέλματά τους, ώστε οι γάτες να μαρκάρουν ένα χώρο με το αποτύπωμά τους.

4. Κοινωνική συμπεριφορά

Οι γάτες έχουν διαφορετικές κοινωνικές δομές από τα περισσότερα ζώα. Όταν ζουν σε ομάδες, χρησιμοποιούν συγκεκριμένες τελετουργίες για να διατηρούν αρμονία.

Μια από τις σημαντικότερες συμπεριφορές αυτού του είδους αποτελεί το γλείψιμο. Το γλείψιμο μεταξύ γατών δεν αφορά μόνο την καθαριότητα, αλλά αποτελεί ένδειξη ισχυρού δεσμού συμφιλίωσης και εμπιστοσύνης. Επιπλέον, οι γάτες χρησιμοποιούν το παιχνίδι ως μέσο μάθησης ορίων, κανόνων και επικοινωνίας. Μέσω του παιχνιδιού μαθαίνουν να ελέγχουν το δάγκωμα, τα νύχια τους αλλά και την έντασή τους.

Παρόλο που οι γάτες προτιμούν αυτά τα είδη επικοινωνίας κυρίως για να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε πως η κατανόηση αυτών των σημάτων μας βοηθά να τις καταλάβουμε καλύτερα. Παρατηρώντας τα αυτιά, την ουρά, το βλέμμα και τις κινήσεις τους, μπορούμε να αντιληφθούμε πως αισθάνονται απέναντι σε άλλες γάτες αλλά και απέναντι σε εμάς.

Οι γάτες διαθέτουν ένα πολυεπίπεδο σύστημα επικοινωνίας. Μέσα από ήχους, στάση σώματος, χημικά σήματα και κοινωνικές συμπεριφορές, καταφέρουν να επικοινωνήσουν τη διάθεση αλλά και τις προθέσεις τους. Για εμάς τους ανθρώπους η κατανόηση αυτής της “γλώσσας” μπορεί να ενισχύσει τη σχέση μας με τις αγαπημένες φίλες μας και να μας επιτρέψει να τις φροντίσουμε καλύτερα.