Οι φάλαινες είναι συναρπαστικά ζώα – γιγάντια, κοινωνικά, με ιδιαίτερη γλώσσα επικοινωνίας, βασιλεύουν στις θάλασσες και αποτελούν συγκλονιστικό θέαμα για όποιον έχει την τύχη να τις δει να βουτούν έξω απ’ το νερό.

Ας δούμε μερικές ενδιαφέρουσες αλήθειες που ίσως δεν γνωρίζατε για τα πιο επιβλητικά θηλαστικά του βυθού, που ξεπέρασαν σε μέγεθος ακόμα και τους δεινόσαυρους.

1. Η μπλε φάλαινα είναι το μεγαλύτερο ζώο που έζησε ποτέ στη γη

Οι μπλε φάλαινες ζουν σε όλες τις θάλασσες του κόσμου εκτός από την Αρκτική, και μπορούν να ξεπεράσουν σε βάρος τους 150 τόνους και σε μήκος τα 30 μέτρα. Η μεγαλύτερη μπλε φάλαινα που καταγράφηκε ποτέ ήταν μια θηλυκιά με βάρος 190 τόνους, δηλαδή όσο περίπου 30 ελέφαντες, ή 2.500 άνθρωποι. Η καρδιά μιας μπλε φάλαινας έχει περίπου το μέγεθος ενός αυτοκινήτου Volkswagen σκαραβαίου, ενώ η γλώσσα της ζυγίζει περίπου όσο ένας ελέφαντας. Όταν γεννιούνται, οι μπλε φάλαινες φτάνουν σε μήκος τα 7 μέτρα και καταναλώνουν κάθε μέρα περίπου 380-570 λίτρα γάλα. Δυστυχώς, οι μπλε φάλαινες είναι είδος υπό εξαφάνιση, καθώς απομένουν μόνο 25.000 άτομα ελεύθερα στις θάλασσες.

2. Τα δελφίνια είναι φάλαινες, αλλά οι φάλαινες δεν είναι δελφίνια

Όλα τα δελφίνια θεωρούνται φάλαινες, αλλά δεν θεωρούνται όλες οι φάλαινες δελφίνια. Μία από τις βασικές διαφορές μεταξύ των φαλαινών και των δελφινιών, πέρα από το μέγεθός τους, είναι ότι οι φάλαινες έχουν δύο φυσητήρες από τους οποίους αναπνέουν, ενώ τα δελφίνια έχουν μόνο ένα. Θεωρείται ότι οι φάλαινες χρειάζονται δύο φυσητήρες για να μπορούν να μεγιστοποιούν την αποτελεσματικότητα των πνευμόνων τους όταν συμμετέχουν σε μακρινές μεταναστεύσεις. Κάποια είδη διανύουν αποστάσεις χιλιάδων χιλιομέτρων.

3. Οι φάλαινες φυσητήρες έχουν τους μεγαλύτερους εγκεφάλους απ’ όλα τα ζώα της γης

Η φάλαινα φυσητήρας μπορεί να μην είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος φάλαινα, αλλά διαθέτει σίγουρα τον μεγαλύτερο εγκέφαλο απ’ όλα τα ζώα που ζουν στον πλανήτη μας. Ο εγκέφαλός της περιέχει μια ιδιαίτερη ουσία που λέγεται σπαρματσέτο, και ζυγίζει περίπου 5 φορές όσο ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Το εύρος της προχωρημένης και εξειδικευμένης νοημοσύνης της παραμένει σε μεγάλο βαθμό άγνωστο στους επιστήμονες, λόγω των περιορισμένων συμπεριφορών που εμφανίζουν όταν βρίσκονται πάνω από την επιφάνεια του νερού.

4. Οι φάλαινες επικοινωνούν χρησιμοποιώντας τον ήχο

Η ιδιαίτερη, τραγουδιστή επικοινωνία των φαλαινών συναρπάζει τους ανθρώπους από αρχαιοτάτων χρόνων. Κάποιες φάλαινες επικοινωνούν με “κλικ” και σφυρίγματα, ενώ άλλες επικοινωνούν με βογκητά και αναστεναγμούς. Οι ήχοι χαμηλής συχνότητας επιτρέπουν στα καλέσματά τους να διανύουν μεγάλες αποστάσεις χωρίς να παραποιούνται. Τα καλέσματα της μπλε φάλαινας, παρότι βρίσκονται σε τόσο χαμηλή συχνότητα που οι άνθρωποι δεν μπορούν να τα ακούσουν, μπορούν να διανύσουν αποστάσεις ακόμα και 800 χιλιομέτρων.

5. Οι φάλαινες φυσητήρες είναι τα πιο θορυβώδη ζώα στη γη

Οι φάλαινες αυτές βγάζουν πιο δυνατούς ήχους από αυτούς της απογείωσης ενός τζετ. Μπορούν να φτάσουν τα 230 ντεσιμπέλ, ένταση που μπορεί να καταστρέψει τα τύμπανα ενός ανθρώπου, ή ακόμα και να δονήσει το σώμα του μέχρι θανάτου αν βρίσκεται κοντά του. Αυτό αποτελεί πλεονέκτημα όταν μια φάλαινα προσπαθεί να τραφεί με ένα καλαμάρι με μήκος που ξεπερνά τα 13 μέτρα, καθώς ο θόρυβος μπορεί να το ακινητοποιήσει, διευκολύνοντάς τη να το πιάσει.

6. Μια φάλαινα βάρους 27 τόνων μπορεί να πηδήξει ολόκληρη έξω απ’ το νερό

Τόσο οι φάλαινες όσο και τα δελφίνια είναι διάσημα για τις ακροβατικές τους ικανότητες. Παρόλα αυτά, δεν μπορεί να πηδήξει κάθε φάλαινα έξω απ’ το νερό. Οι μεγαλοπτεροφάλαινες θεωρούνται οι πιο ικανοί ακροβάτες από τις μεγάλες φάλαινες, και μπορούν να πηδήξουν ολόκληρες έξω απ’ το νερό.

7. Έχουν πολλά στομάχια

Οι περισσότερες φάλαινες έχουν 3-4 στομάχια, αλλά η φάλαινα του είδους Berardius bairdii έχει 13, εκ των οποίων όλα χρησιμοποιούνται για την πέψη. Με μήκος 10-13 μέτρα και τα πιο πυκνά οστά απ’ όλα τα θηλαστικά, αυτές οι φάλαινες τρέφονται με καλαμάρια από τα μεγαλύτερα βάθη του ωκεανού. Μπορούν να καταδυθούν σε βάθος 1-3 χιλιομέτρων ψάχνοντας την τροφή τους, και μπορούν να μείνουν κάτω απ’ το νερό μέχρι και για μία ώρα.

8. Τρέφονται με κάποια από τα μικρότερα θηράματα του κόσμου

Οι φάλαινες τρέφονται με ζωοπλαγκτόν ή κριλ – μικροσκοπικούς θαλάσσιους οργανισμούς που μοιάζουν με γαρίδες. Τα κριλ είναι κόκκινα, συνεπώς και τα περιττώματα των φαλαινών είναι κόκκινα, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σιδήρου που περιέχει η τροφή τους.

Στα νερά της Ελλάδας κολυμπούν κυρίως φάλαινες φυσητήρες (στην Ελληνική Τάφρο, στο Μυρτώο πέλαγος, και σε περιοχές του Αιγαίου πελάγους), πτεροφάλαινες (έχουν παρατηρηθεί στο Ιόνιο πέλαγος και κοντά στον Σαρωνικό κόλπο), ενώ έχουν παρατηρηθεί και είδη που κανονικά ζουν στους ωκεανούς, όπως είναι οι μεγάπτερες φάλαινες.