Οι καρακάξες είναι παρεξηγημένα πουλιά – κυρίως λόγω της τραχειάς, δυσάρεστης φωνής τους. Άλλωστε, η λέξη “καρακάξα” χρησιμοποιείται υποτιμητικά για να περιγράψει μεταφορικά τις γυναίκες με ενοχλητική, στριγγή φωνή, που είναι άσχημες, κουτσομπόλες, ή “γλωσσούδες”.

Παρόλα αυτά, τα κρωξίματα των πουλιών αυτών είναι πολύ χρήσιμα για το είδος, καθώς συχνά αποτελούν “σινιάλα” με τα οποία προειδοποιούν η μία την άλλη όταν υπάρχει κοντά κάποιος θηρευτής. Επίσης, υπάρχουν και πιο “ήπιες” φωνές, που δίνουν την εντύπωση ότι τα πτηνά συζητούν μεταξύ τους, και η καρακάξα μπορεί ακόμα να τραγουδήσει και με τρόπο σχεδόν καλόηχο. 

Εκτός αυτού, η καρακάξα είναι πανέμορφη, με το ιριδίζον φτέρωμά της και πανέξυπνη. Θεωρείται ένα από τα πιο έξυπνα πουλιά, αλλά και από τα ζώα συνολικά. Συμμετέχει σε περίτεχνα “κοινωνικά” τελετουργικά, αναγνωρίζει τον εαυτό της στον καθρέπτη, μπορεί να χρησιμοποιεί εργαλεία, να κρύβει και να αποθηκεύει την τροφή της όλον τον χρόνο, καθώς και να οργανώνεται σε ομάδες για να κυνηγάει ή να προστατεύεται. 

Ας μάθουμε περισσότερα για την καρακάξα

Η καρακάξα (Pica pica) είναι ένα στρουθιόμορφο πτηνό της οικογένειας των Κορακιδών, ιδιαίτερα διαδεδομένο στη χώρα μας. Το είδος της αποτελείται από 11 υποείδη, και στην Ελλάδα συναντάμε το υποείδος Pica pica pica. Οι επιστήμονες μελετούν ενδελεχώς τη νοημοσύνη των πτηνών αυτών, τα οποία επιδεικνύουν ιδιαίτερες ικανότητες στην επίλυση προβλημάτων.  

Στην Ελλάδα και στην Κύπρο, οι καρακάξες συναντώνται σχεδόν σε όλη την ηπειρωτική επικράτεια, ως μόνιμα (μη αποδημητικά) πτηνά. Η παρουσία τους στην Κρήτη αμφισβητείται. Στην Ελλάδα, τις βρίσκουμε κυρίως σε αγρούς με φυτείες ανάμικτες με διάσπαρτα δέντρα ή θάμνους, στους ελαιώνες, στις παρυφές χωριών, στις πόλεις, και σε υγρές περιοχές με αλμυρίκια ή ιτιές. Επίσης, ζουν συχνά σε σκουπιδότοπους και κατά μήκος μεγάλων οδικών αρτηριών, όπου τρέφονται με πτώματα ζώων από ατυχήματα.

Εμφάνιση

Είναι πολύ εύκολο να αναγνωρίσετε την καρακάξα, η οποία έχει μακρόστενη σιλουέτα, και είναι ασπρόμαυρη με ιριδίζοντα πρασινο-μπλε-μωβ φτερά στο κεφάλι, στο λαιμό και στο στήθος. Έχει μακριά ουρά, με μήκος που συχνά είναι σαν το υπόλοιπο σώματός της.

Διατροφή

Όπως όλα τα κορακοειδή, οι καρακάξες είναι παμφάγα πτηνά, και τρώνε ό,τι βρουν, από έντομα, σκαθάρια, σαλιγκάρια και μικρά ζώα (βατράχους, τρωκτικά) μέχρι πουλιά, αβγά και νεοσσούς άλλων ειδών. Επιπλέον, τρέφονται με πτώματα ζώων, αλλά και φυτά, δημητριακά, και κουκουναρόσπορους.

Μύθοι και παραδόσεις

Δυστυχώς, αυτό το φανταστικό πτηνό είχε δαιμονοποιηθεί από τους ανθρώπους, κυρίως στην Ευρώπη, λόγω προκαταλήψεων και δεισιδαιμονιών. Στους βρετανικούς μύθους, τα μεγάλα κορακοειδή θεωρούνται κακά λόγω του μαύρου χρώματός τους, ενώ στη Σκωτία παραδοσιακά αποτελούν οιωνό θανάτου αν πλησιάσουν στο παράθυρο ενός σπιτιού. 

Σε πολλές ευρωπαϊκές και σλαβικές χώρες, η καρακάξα θεωρείτο “κλέφτης”, με την τάση να “σουφρώνει” αντικείμενα που λαμπυρίζουν – ιδιαίτερα πολύτιμους λίθους. Παρόλα αυτά, αυτό αποτελεί μύθο σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, οι οποίες δείχνουν ότι πιθανότατα τα φοβούνται, παρά τα επιθυμούν. 

Στην Κορέα και στην Κίνα, η καρακάξα αποτελεί καλό οιωνό, και προμηνύει ευτυχία και ευημερία. 

Ακόμα και σήμερα, επικρατεί ο μύθος στη χώρα μας ότι σε μέρη όπου υπάρχουν πολλές καρακάξες (κυρίως σε περιοχές όπου ζουν άνθρωποι, στις οποίες ευημερούν λόγω της ευκολίας εύρεσης τροφής), μειώνεται ο αριθμός άλλων πουλιών, και συνεπώς ότι ευθύνονται γι’ αυτό. Παρόλα αυτά, όπως επισημαίνει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν αυτή τη σύνδεση. Όλες οι μελέτες που έχουν γίνει σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, δείχνουν ότι ο βασικός λόγος για τη μείωση των αριθμών πουλιών όπως είναι η καρδερίνα, ο φλώρος και το σκαρθάκι, είναι η υποβάθμιση και καταστροφή των βιοτόπων τους.

Λίγα λόγια για τους καθρέπτες

Οι Ευρωπαϊκές καρακάξες παρουσιάζουν την εντυπωσιακή ικανότητα να αναγνωρίζουν την αντανάκλασή τους στον καθρέπτη, ένα χαρακτηριστικό που κάποτε πιστεύαμε ότι διέθεταν μόνο οι άνθρωποι. Απ’ όλα τα ζώα που έχουν συμμετάσχει σε αντίστοιχα πειράματα, μόνο 4 είδη πιθήκων, οι Ασιατικοί ελέφαντες, και ένα είδος δελφινιών φαίνεται να διαθέτει αυτή την ικανότητα. 

Οι επιστήμονες έλεγξαν αυτή την ικανότητα των συγκεκριμένων πτηνών μαρκάροντας τους λαιμούς τους με ένα χρωματιστό σημάδι – με μη τοξικές χρωστικές. Στη συνέχεια, τα πουλιά τοποθετήθηκαν σε ένα κλουβί με πολλούς καθρέπτες, και παρατηρήθηκαν να ξύνουν τον λαιμό τους αφού κοιτούσαν την αντανάκλασή τους στον καθρέπτη. Αυτό δεν έδειξε μόνο ότι οι καρακάξες αναγνωρίζουν την αντανάκλασή τους, αλλά και ότι μπορούν να ξεχωρίσουν τη φυσιολογική τους εμφάνιση από το μαρκαρισμένο φτέρωμα.