Λίγα πλάσματα στον κόσμο είναι τόσο παρεξηγημένα όσο οι λύκοι, τους οποίους θεωρούμε αιμοβόρους, επιθετικούς, έτοιμους να μας κατασπαράξουν. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Και ποιος δεν θυμάται το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας με τον κακό και αιμοβόρο λύκο ή τους αμέτρητους θρύλους για λυκάνθρωπους που κυνηγούν κάτω από το φεγγάρι. Σε όλα αυτά το τέρας είναι ο λύκος. Δυστυχώς κάπως έτσι διαμορφώνονται οι απόψεις και τα πιστεύω.

Ένα από τα πιο συγκλονιστικά βιβλία που μπορεί να διαβάσει κανείς είναι το ”Λύκοι, σας παρακαλώ μην κλαίτε (”Never Cry Wolf”) του Καναδού βιολόγου, συγγραφέα και ένθερμου υποστηρικτή της προστασίας του περιβάλλοντος, Farley McGill Mowat. Τα βιβλία του μεταφράστηκαν σε 52 γλώσσες σε όλον τον κόσμο έχοντας ξεπεράσει τα 17 εκατομμύρια σε πωλήσεις. Ο Mowat έγινε γνωστός από το ”Never Cry Wolf” που αναφέρεται στους λύκους του Καναδικού Βορρά.

Ο Mowat, ο οποίος γεννήθηκε το 1921 και πέθανε το 2014, στάλθηκε το 1948-49 απ’ την καναδική κυβέρνηση στην περιοχή των λύκων στο Βορρά. Εκεί έζησε μαζί τους και συγκέντρωσε πληροφορίες γι’ αυτούς, με αφορμή τις φήμες που τους ήθελαν να κατασπαράζουν και να εξοντώνουν τα αρκτικά ελάφια, τα καριμπού. Έζησε στην περιοχή σχεδόν ενάμιση χρόνο και έμαθε τα πάντα για αυτούς. Έγινε ένα μαζί τους και κατάλαβε ότι πολλά πράγματα που υποτίθεται ότι γνωρίζαμε ή πιστεύαμε για αυτούς ήταν πολύ μακριά από την πραγματικότητα. Και είδε τελικά ότι τα ελάφια, που έλεγαν ότι τα αφανίζουν οι λύκοι, τα αφάνιζαν οι ίδιοι οι κυνηγοί. Το ίδιο έκαναν και με τους λύκους.

Ας δούμε λοιπόν κάποια πράγματα που πιστεύουμε- και συχνά με απόλυτη σιγουριά- για τα ζώα αυτά και δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα:

1. Οι λύκοι σκοτώνουν για διασκέδαση

Η πεποίθηση ότι ο λύκος είναι ένα άγριο θηρίο που καταδιώκει τον άνθρωπο για να τον καταβροχθίσει έχει αφήσει βαθιά ίχνη στο συλλογικό υποσυνείδητο. Από τα παραμύθια, όπως αναφέραμε, τους μύθους μέχρι τις βιβλικές αναφορές, ο λύκος παρουσιάζεται συχνά ως σύμβολο του κακού, ως απειλή που πρέπει να εξαφανιστεί.

Ωστόσο η αλήθεια είναι διαφορετική. Στην πραγματικότητα οι επιθέσεις λύκων σε ανθρώπους είναι σπάνιες. Συνήθως συμβαίνουν όταν το ζώο αισθάνεται ότι απειλείται ή αναγκάζεται να το κάνει, σε ένα περιβάλλον που έχει διαταραχθεί από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Οι λύκοι είναι αρπακτικά, κυνηγώντας κυρίως άγρια θηράματα. Αυτό βοηθά στη ρύθμιση των πληθυσμών των φυτοφάγων και στη διατήρηση της ισορροπίας των οικοσυστημάτων. Σύμφωνα με το National Geographic κανένας ερευνητής λύκων δεν ισχυρίζεται ότι καταλαβαίνει τα συναισθήματα ενός άγριου ζώου, αλλά η ιδέα ότι οι λύκοι σκοτώνουν για διασκέδαση δεν βασίζεται στην πραγματικότητα.

Οι λύκοι, σύμφωνα με τον Ken Mills, βιολόγο του Τμήματος Κυνηγίου και Ψαρέματος της Πολιτείας των ΗΠΑ Ουαϊόμινγκ, ζουν στα όρια της διατροφικής ανεπάρκειας. Όχι όμως επειδή λιμοκτονούν. Είναι λιτοδίαιτοι μαραθωνοδρόμοι. Πρέπει να καλύψουν μεγάλη απόσταση για να βρουν λεία και στη συνέχεια να την πιάσουν με το στόμα τους, να τη ρίξουν κάτω και να τη σκοτώσουν. Αυτό δεν είναι εύκολο. Και επειδή η εύρεση τροφής δεν είναι εγγύηση, αν υπάρχει διαθέσιμο θήραμα μπροστά τους, θα το σκοτώσουν.

Σε 23 χρόνια που ο Mills εργαζόταν με λύκους στο Ουαϊόμινγκ, το Μίσιγκαν, το Οντάριο και το Νέο Μεξικό, έχει δει πολύ λίγα περιστατικά λύκων που σκότωσαν περισσότερα ζώα από όσα μπορούσαν να φάνε. Οπότε τα ζώα αυτά δεν σκοτώνουν για διασκέδαση επειδή έτσι είναι η φύση τους αλλά σκοτώνουν μόνο όσα χρειάζονται να φάνε.

2. Οι λύκοι επιτίθενται σε ανθρώπους

Σας θυμίζουμε το παραμύθι με την Κοκκινοσκουφίτσα που αναφέραμε. Και εδώ αυτό δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα καθώς λύκος να επιτίθεται και να σκοτώνει άνθρωπο δεν είναι σύνηθες. Η αστραπή, αντίθετα, σκοτώνει περισσότερους.

Ο βιολόγος L. David Mech είχε αναφέρει το 1998 ότι οι λύκοι γενικά αποφεύγουν τον άνθρωπο, λόγω του διαχρονικού φόβου που τους έχει προκληθεί από το κυνήγι. Προσθέτει, επίσης ότι, η όρθια στάση των ανθρώπων φοβίζει τους λύκους διότι τους θυμίζει τις αρκούδες, τις οποίες οι λύκοι αποφεύγουν.

Τα ίδια αναφέρει και η επιστήμονας, Kira Cassidy: ”Η εμπειρία μου είναι ότι οι λύκοι είναι τρομοκρατημένοι από τους ανθρώπους και είναι πολύ επιφυλακτικοί”.

Τέλος η γνωστή περιβαλλοντική οργάνωση Καλλιστώ αναφέρει: ”Η αναζήτηση τροφής κοντά σε περιαστικές περιοχές από τους λύκους είναι ένδειξη προσαρμογής, τροφικής ευελιξίας και καθορίζεται από απλές αρχές εξοικονόμησης ενέργειας. Σε καμία περίπτωση δεν συνδέεται και σχετίζεται με επιθετική συμπεριφορά και δεν προκαλείται από αυτήν. Παρόλα αυτά, η προσέγγιση σε περιαστικές περιοχές, καθώς αναγκαστικά περιλαμβάνει ανοχή της παρουσίας του ανθρώπου και των υποδομών του, οδηγεί σταδιακά σε εξοικείωση των λύκων με τον άνθρωπο, πράγμα που, σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να απειλήσει την ανθρώπινη ασφάλεια.

Στην Ελλάδα μόνο ένα είδος λύκου υπάρχει, ο γκρίζος λύκος (Canis lupus). Η κατάταξη των λύκων και οποιαδήποτε ζωικού είδους δεν γίνεται με βάση την επιθετικότητά τους. Δεν υπάρχουν επιθετικά ή λιγότερο επιθετικά είδη ή υποείδη λύκων. Υφίσταται όμως διαβάθμιση συμπεριφοράς ατόμων του είδους (ντροπαλά ζώα ή περισσότερο άφοβα άτομα), ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία τους, η οποία συνδιαμορφώνεται και από τις εκάστοτε περιβαλλοντικές συνθήκες.”

3. Οι λύκοι είναι μοναχικά ζώα

Πόσες φορές δεν έχουμε χαρακτηρίσει κάποιον ”μοναχικό σαν λύκο”; Οι λύκοι έχουν συνδεθεί με την εικόνα των μοναχικών πλασμάτων που περιπλανιούνται στην άγρια φύση. Ωστόσο, ισχύει το αντίθετο: οι λύκοι είναι κοινωνικά ζώα που ζουν σε οργανωμένες αγέλες. Η αγέλη είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή τους. Αυτό τους επιτρέπει να κυνηγούν μεγαλύτερα θηράματα και να υπερασπίζονται αποτελεσματικότερα την περιοχή τους. Είναι σε οικογένειες που αποτελούνται από τους γονείς και τα μικρά τους. Ο κύριος στόχος τους είναι να προστατεύουν ο ένας τον άλλο.

4. Οι λύκοι είναι κυρίως νυκτόβια ζώα

Η πεποίθηση ότι οι λύκοι είναι κυρίως νυκτόβια ζώα δεν είναι απόλυτα ακριβής. Οι λύκοι είναι πιο δραστήριοι την αυγή και το σούρουπο. Οι λόγος είναι γιατί αυτές οι ώρες τους επιτρέπουν να κυνηγούν αποτελεσματικά αποφεύγοντας τη ζέστη της ημέρας αλλά και τον ανταγωνισμό με άλλα αρπακτικά.

Παρά τους πολλούς μύθους που περιβάλλουν τον λύκο εδώ και αιώνες, η πραγματικότητα είναι άλλη. Το εμβληματικό αυτό είδος κινδυνεύει. Η υπερβολική θήρευση, η καταστροφή του φυσικού του περιβάλλοντος και οι συγκρούσεις με τον άνθρωπο έχουν μειώσει δραστικά τους πληθυσµούς των λύκων σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Ευτυχώς, σε ορισμένες χώρες έχουν ληφθεί μέτρα προστασίας και διατήρησης του ζώου αυτού, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την ισορροπία των οικοσυστημάτων.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτό το πραγματικά ενδιαφέρον ζώο, είναι απαραίτητο να ξεχωρίσουμε την αλήθεια από τη μυθοπλασία. Ο λύκος δεν είναι ούτε αιμοδιψές τέρας ούτε μοναχικός περιπλανώμενος, αλλά ένας κοινωνικός θηρευτής που παίζει καθοριστικό ρόλο στη φύση. Είναι καιρός να προστατεύσουμε τον λύκο για τις μελλοντικές γενιές, ώστε το αληθινό μυστήριο αυτού του ζώου να συνεχίσει να μαγεύει και να εμπνέει τον άνθρωπο για αιώνες ακόμα.