Όταν χαρακτηρίζουμε κάποιον νυφίτσα, αναφερόμαστε σε έναν άνθρωπο που δρα με κουτοπονηριά και υστεροβουλία. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το χαριτωμένο θηλαστικό, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με αυτή τη συμπεριφορά.

Λέγοντας κάποιον νυφίτσα, του προσάπτουμε αρνητικά χαρακτηριστικά, ύπουλα κίνητρα και παρασκηνιακή δράση. Με άλλα λόγια, δεν θα χαρακτηρίζαμε ποτέ ένα φιλικό μας πρόσωπο με αυτή τη λέξη. Όσοι το έχουν κάνει, είναι πολύ πιθανό να μην γνωρίζουν πολλά πράγματα για το χαριτωμένο σαρκοφάγο θηλαστικό, με την επιστημονική ονομασία Mustela nivalis. Το είδος αυτός, εκτός της Ελλάδας συναντάται στην Ευρώπη, την Ασία, τη Βόρεια Αμερική και τη Βόρεια Αφρική. Τελευταία έχει εισαχθεί και στη Νέα Ζηλανδία. Στην αρχαία Ελλάδα οι νυφίτσες ήταν κατοικίδια ζώα.

Εμφάνιση και χαρακτηριστικά

Η νυφίτσα είναι το μικρότερο είδος της οικογένειας των μουστελιδών (νυφίτσες, κουνάβια, ασβοί, βίδρες) και γενικότερα των σαρκοφάγων θηλαστικών στην Ευρώπη (μήκος σώματος μέχρι 32 εκατοστά, μήκος ουράς μέχρι 13 εκατοστά και βάρος μέχρι και 130 γραμμάρια). Έχει σώμα μακρύ, λεπτό και κυλινδρικό, κεφάλι μικρό με κοντό ρύγχος και στρογγυλεμένα αυτιά, λαιμό μακρύ και παχύ και πόδια κοντά. Το κεφάλι, η ράχη και η ουρά έχουν καφετί χρώμα ενώ το κοιλιακό τριχώματος είναι λευκό, με τη χρωματική μετάβαση να γίνεται απότομα στις πλευρές του σώματος.

Η συμπεριφορά και οι διατροφικές συνήθειες της νυφίτσας

Η νυφίτσα διαβιεί σε μεγάλη ποικιλία οικότοπων, από αμμοθίνες και λιβάδια μέχρι δάση και βουνά, αρκεί να υπάρχει τροφή και κάλυψη. Δραστηριοποιείται τόσο την ημέρα όσο και τη νύχτα, ενώ φωλιάζει υπογείως ανάμεσα σε πέτρες, ρίζες αλλά και σε τρύπες δέντρων και τοίχων. Πρόκειται για μοναχικό ζώο. Η διατροφή της βασίζεται σε τρωκτικά, σε πουλιά και τα αυγά τους, σε αμφίβια, ακόμα και σε ψάρια. Αν χρειαστεί θα επιτεθεί σε ζώα με πολλαπλάσιο του μεγέθους της, π.χ. λαγούς, τα οποία σκοτώνει με δάγκωμα στο λαιμό. Όταν νιώσει απειλή, “σφυρίζει” ή “ουρλιάζει” και απελευθερώνει μια δύσοσμη μυρωδιά, τυπική για τις μουστελίδες (ας μην ξεχνάμε πως στην ίδια οικογένεια ανήκουν και οι ασβοί), η οποία πιστεύεται ότι αποσκοπεί επίσης και στην επικοινωνία μεταξύ ατόμων του είδους.

Ένα θηλαστικό με ταλέντο στο κυνήγι

Το σχήμα του σώματός της, που της δίνει εξαιρετική ευκινησία, και η κάλυψη κατά το κυνήγι, εξαιτίας του μικρού μεγέθους της, την καθιστούν έναν ιδιαίτερα επιτυχημένο κυνηγό, κάτι που της είναι απαραίτητο καθώς το μικρό μέγεθος και ο γρήγορος μεταβολισμός της, την υποχρεώνουν να τρέφεται τουλάχιστον μία φορά την ημέρα για να μη λιμοκτονήσει!

Η προστασία της νυφίτσας σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι «χαλαρή» καθώς περιλαμβάνεται στους καταλόγους ορισμένων μόνο συμβάσεων και νόμων. Ενώ δεν φαίνεται να απειλείται άμεσα, ωστόσο και η νυφίτσα υφίσταται άμεσες πιέσεις που σχετίζονται με τη θανάτωσή της καθώς θεωρείται επιζήμια για τα μικρά οικόσιτα ζώα, ενώ σημαντική απειλή αποτελούν τα ατυχήματα στο οδικό δίκτυο. Οι έμμεσες πιέσεις σχετίζονται με τη συρρίκνωση, υποβάθμιση και κατακερματισμό των οικοτόπων που διαβιεί και γενικά τη συνεχή απώλεια της φυσικότητας του περιβάλλοντος.

Αξιολάτρευτοι και θανατηφόροι: Οι δολοφόνοι του ζωικού βασιλείου που δεν σου γεμίζουν το μάτι

Οι επικίνδυνοι θηρευτές που δεν σου γεμίζουν το μάτι… αλλά μπορούν πολύ εύκολα να σου το βγάλουν.

Ο Φορέας Διαχείρισης όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού αποτελεί περιοχή «δράσης» της νυφίτσας σε ποικιλία οικοτόπων. Συχνά το ζώο αυτό κάνει εμφανή την παρουσία του κατά τη διάρκεια της ημέρας, ακόμα και μέσα σε οικισμούς. Ο επισκέπτης ή κάτοικος θα ξαφνιαστεί από το πολύ μικρό μέγεθος του ζώου, από το οποίο όμως «ξεχειλίζουν» το θάρρος και η κυνηγετική ικανότητα.

Η νυφίτσα της Κρήτης

Εκτός από τα ξακουστά τυριά και άλλα τοπικά προϊόντα, η Κρήτη έχει και τη δική της πανίδα. Σε αυτή εντάσσεται και η νυφίτσα της Κρήτης (Mustela nivalis galinthias), γνωστή και ως “καλογιαννού”. Αποτελεί ενδημικό υποείδος της κοινής νυφίτσας, τη συναντάμε σε όλο το νησί και το χρώμα της είναι σκούρο καστανό, προς σταχτί-κιτρινωπό με ανοιχτόχρωμη κοιλιά.

Πριν χαρακτηρίσετε λοιπόν κάποιον ξανά “νυφίτσα”, θυμηθείτε ότι το ζώο αυτό έχει πολλά χαρίσματα, με πρώτο τη μεγάλη ικανότητα στο κυνήγι.

Με πληροφορίες από τον Φορέα Διαχείριση Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού και το Discover Crete.