Η ζωή στην ύπαιθρο, μακριά από τα πολύβουα αστικά κέντρα, έχει πολλά θετικά όπως την επαφή με τη φύση 24 ώρες το 24ωρο. Έχει όμως και τη συμβίωση με πολλά ζώα και ερπετά. Το σπιτόφιδο είναι ένα από αυτά.

Όσο απομακρυνόμαστε από το αστικό περιβάλλον, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να έρθουμε σε επαφή με περισσότερα πλάσματα που ζουν στην ελληνική φύση. Από τριχωτές αράχνες και αλεπούδες μέχρι φίδια και αρκούδες, η λίστα είναι μεγάλη και ενδιαφέρουσα. Αρκετά από αυτά, ειδικά όσοι έχουν μεγαλώσει αποκλειστικά σε αστικά περιβάλλοντα, μας τρομάζουν και μόνο στο άκουσμά τους. Για κάποια είναι λογικό να αισθανόμαστε έτσι, ενώ για κάποια άλλα όχι. Σε αυτό ευθύνεται το ότι δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα για κάποια ζώα και έχουμε στο μυαλό μας πως αν τα δούμε κινδυνεύουμε.

Το φίδι είναι ο βασιλιάς των ερπετών που προκαλεί ανατριχίλα μέχρι και τρόμο στους ανθρώπους. Η αλήθεια όμως είναι πως 9 στα 10 φίδια είναι άκακα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα για ένα φίδι που συναντάμε συχνά, φοβόμαστε πολύ, αλλά αυτό απλά θέλει να ζήσει ανενόχλητο τη ζωή του. Ο λόγος για το σπιτόφιδο, κάτι που οι κάτοικοι της υπαίθρου και οι αγρότες γνωρίζουν καλά.

Γνωρίστε το σπιτόφιδο

Η επιστημονική του ονομασία είναι Zamenis situla και ανήκει στην οικογένεια Καινοφιίδων (Colubridae), την ίδια που ανήκει και η οχιά. Το συναντάμε κυριολεκτικά παντού: Στην ηπειρωτική Ελλάδα, την Κρήτη, τις Κυκλάδες, τον Αργοσαρωνικό, τις Σποράδες, και το Ιόνιο. Προτιμάει τις σε περιοχές με μακκία και φρύγανα, δάση φυλλοβόλων, υγρά λιβάδια, καλλιέργειες και φυσικά χωριά, οικισμούς και σπίτια. Το μήκος του μπορεί να φτάσει τα 120 εκατοστά και τα χρώματα που μπορεί να έχει το σώμα του είναι κιτρινωπό, γκρι ή καστανό, ενώ με πορτοκαλί και κόκκινες ραβδώσεις ή με κόκκινα και μαύρα στίγματα. Σε σπάνιες περιπτώσεις συναντώνται κάποια όπου οι ραχιαίες κηλίδες λείπουν και υπάρχουν δύο παράλληλες ταινίες ίδιου χρώματος. Εξαιτίας του ιδιαίτερου χρωματικού προτύπου, είναι γνωστό και ως «φίδι-λεοπάρδαλη» (leopard snake) και για πολλούς αποτελεί το πιο όμορφο φίδι τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ευρώπη.

Είναι εντελώς ακίνδυνο για τον άνθρωπο, αφού δεν έχει δηλητήριο και η τροφή του βασίζεται σε ερπετά, μικρά πτηνά και έντομα. Ζει στο έδαφος, αλλά έχει και την ικανότητα για αναρρίχηση. Δραστηριοποιείται κυρίως την ημέρα και μόλις δει άνθρωπο μένει ακίνητο και οπισθοχωρεί.

Από τι κινδυνεύει το σπιτόφιδο

Πολύ συχνά πέφτουν θύματα τροχαίων ατυχημάτων, γι’ αυτό ίσως τα βρείτε νεκρά στο δρόμο. Άλλος κίνδυνος είναι η έλλειψη τροφής που προκύπτει από την αυξανόμενη οικοδόμηση σε περιοχές όπου μέχρι πρότινος ζούσε ανενόχλητο. Συχνά, μπορεί να δηλητηριαστεί από την υπερβολική χρήση ποντικοφάρμακου. Τέλος, κινδυνεύει και από τη θανάτωση, καθώς κάποιος που θα δει ένα φίδι, μπορεί να το σκοτώσει μη γνωρίζοντας αν είναι επικίνδυνο ή όχι.

Γιατί είναι χρήσιμο

Λογικό να σας φαίνεται αδιανόητη η ιδέα πως ένα φίδι όχι μόνο δεν είναι επικίνδυνο και δηλητηριώδες, αλλά μπορεί να φανεί και χρήσιμο. Η αλυσίδα της φύσης όμως έχει τις σωστές απαντήσεις. Επειδή, όπως ξέρουμε, στην Ελλάδα δεν υπάρχουν φίδια που να τρώνε ανθρώπους, κάτι θα πρέπει όμως να είναι η τροφή τους. Τα σπιτόφιδα θρέφονται με ερπετά και έντομα, συμπεριλαμβανομένων και των ποντικιών, που αποτελούν άλλη μια ενοχλητική παρουσία στα σπίτια και τις καλλιέργειες. Σε κάποιες αγροτικές περιοχές, οι κάτοικοι χαίρονται όταν τους επισκέπτεται ένα σπιτόφιδο, γιατί τους απαλλάσσει από τα τρωκτικά. Στις Κυκλάδες πάλι, οι αγρότες τα έφερναν επί τούτου, για να απαλλαχτούν από τα τρωκτικά και θεωρούσαν ότι φέρνουν καλοτυχία.

Φίδι ή άποδη σαύρα; Πώς μπορείτε να τα ξεχωρίσετε

Τι είναι μακρόστενο, δεν έχει άκρα, καλύπτεται από φολίδες και έρπει στο έδαφος; Η απάντηση μάλλον δεν είναι αυτή που νομίζετε.

Αν δείτε ένα σπιτόφιδο, μην το ενοχλήσετε. Αφήστε το στην ησυχία του, χωρίς να προσπαθήσετε να το μετακινήσετε ή να του επιτεθείτε. Ειδικά αν έχει έρθει στην αυλή σας και έχετε εντοπίσει και ποντίκια, αφήστε το να κάνει τη δουλειά του.

Με πληροφορίες από τον Φορέα Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού