Τι «λένε» τα άλογα με τις εκφράσεις του προσώπου τους για τη διάθεσή τους
Νάνσυ Κουλούρα
03/06/2025

«Παράθυρο» στον εσωτερικό κόσμο των αλόγων αποτελούν οι πολλές και διαφορετικές εκφράσεις του προσώπου τους, σύμφωνα με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ που ισχυρίζονται ότι αποκωδικοποίησαν αυτήν την περίπλοκη και συναρπαστική μέθοδο επικοινωνίας.
Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Peer J βασίστηκε στην ανάλυση βίντεο διάρκειας 72 ωρών με αυθόρμητες αλληλεπιδράσεις 36 αλόγων σε ιππικό κέντρο στο Γουίντσεστερ της Βρετανίας.
Οι ερευνητές κατέγραψαν συνολικά 22 ξεχωριστές εκφράσεις του προσώπου, τις οποίες κατηγοριοποίησαν σε τέσσερις βασικές ομάδες: παιχνιδιάρικη διάθεση, φιλικότητα, εγρήγορση και επιθετικότητα. Χρησιμοποιώντας ένα προηγμένο υπολογιστικό σύστημα, η ομάδα κατάφερε να «χαρτογραφήσει» με ακρίβεια τις μυϊκές κινήσεις στο πρόσωπο των αλόγων, αντιστοιχίζοντας κάθε έκφραση με συγκεκριμένες καταστάσεις και διαθέσεις.
Τα ευρήματά τους είναι συναρπαστικά, αφού ανοίγουν νέους δρόμους στην κατανόηση αυτών των εκπληκτικών πλασμάτων, που αποτελούν ζωτικό κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας από την εποχή που εξημερώθηκαν (περίπου το 4.500 π.Χ.) μέχρι σήμερα.

Τι «λένε» οι εκφράσεις των αλόγων
Ένα από τα σημάδια παιχνιδιάρικης διάθεσης που παρατηρήθηκε στα άλογα ήταν το ανοιχτό στόμα, μια έκφραση που απαντάται και σε σαρκοφάγα και πρωτεύοντα θηλαστικά, όταν παίζουν με άλλα μέλη της κοινωνικής τους ομάδας. Αυτή η έκφραση συνοδευόταν συχνά από έντονη εμφάνιση του λευκού των ματιών, αφτιά γυρισμένα προς τα πίσω και κολλημένα στο κεφάλι και ανασηκωμένο πηγούνι.
Οι εκφράσεις που οι ερευνητές συνέδεσαν με την επιθετικότητα περιλάμβαναν χαμηλωμένο κεφάλι, διεσταλμένα ρουθούνια και ανασηκωμένα φρύδια.
Όταν βρίσκονταν σε κατάσταση εγρήγορσης ή ανησυχίας, τα άλογα ανοιγόκλειναν πιο συχνά τα μάτια τους και μερικές φορές ανέβαζαν ή κατέβαζαν το κεφάλι σε μια προσπάθεια να δουν ή να μυρίσουν καλύτερα. Τα αφτιά τους ήταν στραμμένα προς τα εμπρός.
Η φιλική διάθεση ήταν η πιο δύσκολη στον εντοπισμό της, αφού συνοδευόταν ως επί το πλείστον από ουδέτερες εκφράσεις. Ίσως το πιο ευδιάκριτο σημάδι πως ένα άλογο είναι ήρεμο και «ανοιχτό» σε αλληλεπίδραση αποτελεί η κίνηση που κάνει ωθώντας τη μουσούδα του προς τα εμπρός, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση των αλόγων
Η Δρ Leanne Proops, συγγραφέας της μελέτης και καθηγήτρια Συμπεριφοράς των Ζώων στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, υπογράμμισε τη σημασία της έρευνας: «Αυτό το έργο αλλάζει τα δεδομένα για όποιον εργάζεται με άλογα. Μας προσφέρει έναν νέο τρόπο να ερμηνεύουμε τη συμπεριφορά τους, κάτι που μπορεί να οδηγήσει στην καλύτερη φροντίδα αυτών των πλασμάτων και τη δημιουργία μιας βαθύτερης σχέσης μαζί τους».
Όπως επισημαίνει η επιστημονική ομάδα, επειδή τα πρόσωπα των αλόγων διαθέτουν πιο περιορισμένη γκάμα εκφράσεων συγκριτικά με τον άνθρωπο ή άλλα είδη του ζωικού βασιλείου, συχνά χρησιμοποιούν τις ίδιες μυϊκές κινήσεις για διαφορετικές συμπεριφορές — επομένως απαιτείται προσοχή στην ερμηνεία τους. Για παράδειγμα, η επικρατούσα άποψη μέχρι σήμερα στην ιπποκομία ήταν πως όταν ένα άλογο στρέφει τα αυτιά του προς τα εμπρός είναι χαρούμενο, ενώ όταν τα στρέφει προς τα πίσω είναι θυμωμένο ή πονάει, όμως η παρούσα μελέτη αμφισβητεί αυτή την άποψη.
Παρόλο που αυτό το νέο «λεξικό εκφράσεων» αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση των έξυπνων και ευαίσθητων αλόγων, έχουμε ακόμα πολλά να μάθουμε. Αρκετές αλληλεπιδράσεις, όπως αυτές που συνδέονται με το ζευγάρωμα ή τη συμπεριφορά καθοδήγησης κοπαδιού των αρσενικών, δεν έχουν ακόμη μελετηθεί, επομένως πρόκειται για έναν κατάλογο που σίγουρα θα διευρυνθεί στο μέλλον με περισσότερες συναρπαστικές και αποκαλυπτικές γκριμάτσες.
Με πληροφορίες από Telegraph