Έχουν τα αδέσποτα το δίκαιο με το μέρος τους; Η νομοθεσία στη χώρα μας
Δημήτρης Φαλλιέρος
25/04/2024
Μερικές ιστορίες καθημερινής τρέλας που ζουν όσοι φροντίζουν αδέσποτα: «Μην ταΐζετε αδέσποτα εδώ». «Αν τα αγαπάς, να τα πάρεις σπίτι σου». «Να απευθυνθείς στον Δήμο». «Να μιλήσετε στον υπεύθυνο».
Επειδή επικρατεί ένα μπέρδεμα, και είναι αχανές το τι ισχύει κανονικά (και με τον νόμο), ας ξεμπλέξουμε το κουβάρι για να είναι όλα πιο ξεκάθαρα. Ο πρόσφατος νόμος 4830/2021 για την ευζωία των ζώων στην χώρα μας, τα λέει όλα. Απλώς τα λέει σε περισσότερες από 20.000 λέξεις (!). Εμείς τις κάναμε μόλις 600 κρατώντας τα σημαντικότερα που αφορούν τα αδέσποτα. Συνοπτικά και νοικοκυρεμένα.
Το δικαίωμα στη σίτιση αδέσποτων. Αδιαμφισβήτητα επιτρέπεται να παρέχει ο καθένας / η καθεμιά τροφή και νερό σε κάθε γάτα ή σκύλο εκεί έξω. Κανείς δεν δικαιούται να σας δημιουργήσει θέμα. Αρκεί να τηρείτε βασικούς κανόνες καθαριότητας και υγιεινής (λογικό), δηλαδή να μην πετάτε αποφάγια που μολύνουν τον χώρο και μπορούν να βλάψουν και τα ζώα. Αν μένετε σε πολυκατοικία καλό είναι να έχετε τη σύμφωνη γνώμη των υπολοίπων. Μπορείτε να σιτίζετε σε οποιονδήποτε ιδιωτικό (δικό σας) ή δημόσιο σημείο, κατά προτίμηση στην άκρη πεζοδρομίου, σε ένα πεζούλι κ.λπ. Αν σας εμποδίσει κάποιος/α μπορείτε να ζητήσετε τη συνδρομή της αστυνομίας. Επίσης δεν επιτρέπεται κανείς να σας πετάει τα μπολάκια νερού και φαγητού, καθώς αυτό αποτελεί παθητική κακοποίηση του ζώου.
Η υποχρέωση να υπάρχουν σημεία παροχής τροφής και νερού σε κάθε Δήμο. Οι Δήμοι και οι φιλοζωικές οφείλουν να παρέχουν ταΐστρες και ποτίστρες για τα αδέσποτα, αλλά εσείς δεν είστε υποχρεωμένοι να σιτίζετε αποκλειστικά εκεί. Οπότε αν σας πουν «πρέπει να βάζετε την τροφή μόνο στις ταΐστρες του Δήμου», αυτό δεν ισχύει.
Η υποχρέωση του Δήμου για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων. Η διαχείριση γενικά των αδέσποτων είναι στην ευθύνη του Δήμου. «Τότε η φιλοζωική, τι ρόλο έχει;», θα ρωτήσει κανείς. Η φιλοζωική αποτελείται από εθελοντές, και συνεργάζεται με τον Δήμο. Το ζητούμενο είναι να πραγματοποιούνται οι απαιτούμενες ενέργειες, όπως η περισυλλογή των αδέσποτων, η παροχή περίθαλψης σε συνεργαζόμενο κτηνίατρο, το τσιπάρισμα, η εύρεση αναδόχου και η υιοθεσία τους. Και όλα αυτά σε 12μηνη βάση. Αν λοιπόν ένας Δήμος σάς πει: «Δεν έχω πρόγραμμα διαχείρισης αδεσπότων», ή «Δεν έχουμε ανανεώσει το προηγούμενο πρόγραμμα», αυτό δεν προβλέπεται. [Disclaimer: επειδή τα αδέσποτα είναι τόσα πολλά, αν δεν αναλάβουμε κι εμείς ως δημότες ή ως εθελοντές την ατομική ευθύνη για κάποιες στειρώσεις ή φροντίδες, δεν θα καταφέρουμε να δούμε την αλλαγή που χρειάζεται].
Μην ξεχάσουμε: επίσης ο Δήμος (αν έχει πάνω από 3.000 κατοίκους) υποχρεούται να παρέχει, είτε ο ίδιος είτε στο πλαίσιο συνεργασίας με άλλους δήμους είτε ως μέλος συνδέσμου δήμων, τουλάχιστον ένα καταφύγιο για αδέσποτα.
Κάθε δήμος πρέπει επίσης να έχει μια Πενταμελή Επιτροπή Παρακολούθησης του προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων ζώων και πρόληψης δημιουργίας νέων αδεσπότων, η οποία αποτελείται από: δύο μέλη που ορίζονται από φιλοζωικά σωματεία / φιλοζωικές ΜΚΟ, έναν κτηνίατρο, έναν επαγγελματία εκπαιδευτή και έναν εκπρόσωπο συν έναν αναπληρωτή που ορίζονται από τον Δήμο.
Η υποχρέωση όλων να προστατεύουμε τα αδέσποτα. Κανείς δεν επιτρέπεται να τα «πειράζει». Αν δείτε κάποιον/α να απειλεί την ευζωία τους, ή να τους φέρεται βάναυσα, αυτό εμπίπτει στον νόμο περί κακοποίησης (άρθρο 24). Προστιμάκι από 5.000 ως 15.000 ευρώ αλλά και φυλάκιση σε περιπτώσεις που αναγνωρίζονται νομικά ως κακούργημα. Αν γίνει κάτι πιο σοβαρό ή το αδέσποτο αποβιώσει (π.χ. φόλες κ.λπ.), μιλάμε για περισσότερα χρόνια φυλάκισης και πρόστιμο έως και 50.000 ευρώ!
Η υποχρέωση όλων να μην εγκαταλείπουμε ζώα. Αν κάποιος/α εγκαταλείψει ζώο (άρα το καθιστά “αδέσποτο”), είναι επίσης παράνομο και επιφέρει πρόστιμο (σύμφωνα με το άρθρο 24). Στη Νέα Ιωνία πριν λίγες μέρες επιβλήθηκε ποινή 120.000 ευρώ σε γυναίκα που άφησε 4 κουτάβια στα σκουπίδια.
Οι υποχρεώσεις μας σε τυχόν ατύχημα με αδέσποτο. Αν ένα άτομο τραυματίσει αδέσποτο ζώο σε τροχαίο υποχρεούται να σταματήσει το όχημα, να ειδοποιήσει άμεσα τον Δήμο όπου βρίσκεται εκείνη τη στιγμή και να δρομολογήσει την παροχή της απαραίτητης κτηνιατρικής φροντίδας προς το τραυματισμένο ζώο.
Υποχρεώσεις στην υιοθεσία αδέσποτου. Η υιοθεσία είναι ό,τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε. Για να υιοθετηθεί ένα ζώο από κάποιον ανάδοχο, κάποιο καταφύγιο ή ζωοφιλικό σωματείο, πλέον ετοιμάζεται (τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές) η Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς. Μέχρι τότε καλό είναι να υπογράφετε μια υπεύθυνη δήλωση υιοθεσίας στην οποία να αναγράφονται οι ευθύνες του νέου ιδιοκτήτη/κηδεμόνα: από τη σήμανση (τσιπάρισμα) του ζώου ως και τη στείρωσή του στην κατάλληλη ηλικία. Α! και αν κάποιος πάει να σας πουλήσει αδέσποτο ζώο είναι παράνομο (παράβαση του άρθρου 8).
Οι νόμοι είναι εδώ για να μας προστατεύουν, τόσο εμάς όσο και τους μικρούς μας τετράποδους φίλους. Μόνο αν (ανα)γνωρίζουμε τα θέματα δικαιοσύνης σχετικά με τα αδέσποτα, θα φτάσουμε στη μέρα που κανείς δεν θα διστάζει να υπερασπίζεται ένα ζώο, και κανένα αδέσποτο δεν θα ζει παραμελημένο.
