Οι γάτες είναι μοναδικά πλάσματα καθώς είναι ανεξάρτητες, ευφυείς και εξαιρετικά ευαίσθητες στο περιβάλλον και τις ανθρώπινες συμπεριφορές.

Η εμπιστοσύνη μιας γάτας δεν είναι δεδομένη και δεν εξαγοράζεται με λιχουδιές ούτε κατακτάται με επίμονες αγκαλιές και φιλιά. Είναι κάτι που κερδίζεται μέσα από αλληλεπιδράσεις, σεβασμό, υπομονή και πολλή αγάπη.

Ένα φαινόμενο που πολλοί έχουν παρατηρήσει- και που φαίνεται πραγματικά παράδοξο– είναι πως πολλές γάτες συχνά προσεγγίζουν αυτούς που τις αγνοούν και δεν τις θέλουν ιδιαίτερα.

Όλοι ξέρουμε τουλάχιστον έναν άνθρωπο που δεν πολυσυμπαθεί τις γάτες και όμως, κάθε φορά που επισκέπτεται κάποιο σπίτι με γάτα, εκείνη τρέχει να καθίσει στην αγκαλιά του ή τρέχει να πάει δίπλα του. Και ενώ εκεί μπορεί να υπάρχει εκεί και ένας γατόφιλος που κάνει κινήσεις, ανοίγει την αγκαλιά του, προσπαθεί να τη χαϊδέψει αλλά η γάτα τον αγνοεί επιδεικτικά. Τυχαίο; Καθόλου.

Μια έρευνα του 2022 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature απαντάει για αυτό το φαινομενικά παράδοξο φαινόμενο. Οι γάτες, όπως αποδεικνύεται, είναι πιο πρόθυμες να πλησιάσουν ανθρώπους που δεν τους δίνουν υπερβολική σημασία. Όσο πιο «διψασμένος» είναι κάποιος για την προσοχή τους, τόσο περισσότερο εκείνες απομακρύνονται. Μια συμπεριφορά που μοιάζει αλαζονική, αλλά στην πραγματικότητα είναι βαθιά ενστικτώδης και κοινωνικά σοφή.

Η έρευνα που «έστειλε αδιάβαστους» τους γατόφιλους

Η έρευνα διεξήχθη σε 119 εθελοντές, άνδρες και γυναίκες, με διαφορετικά επίπεδα εμπειρίας με γάτες. Κάθε συμμετέχων εκαλείτο να εισέλθει σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, όπου βρισκόταν μία κοινωνική, ημίαιμη, ενήλικη, στειρωμένη γάτα. Στον χώρο υπήρχε μια καρέκλα και όλα τα βασικά αντικείμενα της γάτας, όπως τροφή, νερό, άμμος, κρυψώνα.

Οι εθελοντές έπρεπε να καθίσουν και να αλληλεπιδράσουν με τη γάτα όπως θα το έκαναν φυσικά, χωρίς να την πάρουν αγκαλιά. Οι αλληλεπιδράσεις διαρκούσαν 5 λεπτά και επαναλαμβάνονταν με άλλες δύο γάτες για κάθε συμμετέχοντα. Το ενδιαφέρον δεν ήταν μόνο στο πώς φερόταν ο άνθρωπος, αλλά στο πώς ανταποκρινόταν η γάτα.

Η συμπεριφορά των γατών αναλύθηκε με βάση τριών «ζωνών επαφής»

 Πράσινες ζώνες: Οι καλές (πράσινες) ζώνες μιας γάτας είναι πίσω από τα αυτιά, μάγουλα και κάτω από το πηγούνι- εκεί δηλαδή που οι περισσότερες απολαμβάνουν τα χάδια.

Κίτρινες ζώνες: Οι μέτριες ζώνες (κίτρινες) είναι η πλευρά, η πλάτη και τα πόδια- σημεία που αποδέχονται οι γάτες τα χάδια υπό προϋποθέσεις.

Κόκκινες ζώνες: Οι κόκκινες είναι οι κακές ζώνες μιας γάτας, όπως η κοιλιά και βάση της ουράς, περιοχές που συνήθως προκαλούν δυσφορία στο ζώο.

Συμπέρασμα: Οι άνθρωποι με λιγότερη εμπειρία ή μικρότερο «εγωισμό» στη συμπεριφορά τους είχαν περισσότερες πιθανότητες να τους προσεγγίσει η γάτα. Δεν την κοίταζαν επίμονα, δεν προσπαθούσαν να την αγγίξουν βίαια και δεν ”έσπαγαν” τη δική της ζώνη άνεσης. Αντιθέτως, άφηναν την πρωτοβουλία στην ίδια.

Η Dr. Marci Koski εξηγεί το φαινόμενο λέγοντας: «Οι γάτες κάνουν φιλίες με τον δικό τους ρυθμό. Δεν θέλουν να τις κυνηγούν. Ακόμη και το έντονο κοίταγμα μπορεί να τις στρεσάρει καθώς είναι το πρώτο βήμα στην ”αλυσίδα θηράματος”».

H Koski είναι πιστοποιημένη σύμβουλος συμπεριφοράς και εκπαίδευσης αιλουροειδών στο Βανκούβερ της Ουάσιγκτον. Έχει διδακτορικό (Ph.D.) στη βιολογία ιχθύων και άγριας πανίδας από το Πανεπιστήμιο Colorado State University και εργαζόταν ως βιολόγος στο αμερικανική ομοσπονδιακή κυβερνητική υπηρεσία ”U.S. Fish and Wildlife Service” για πάνω από δέκα χρόνια, όπου εργάστηκε για τη διατήρηση και την ανάκαμψη των απειλούμενων ειδών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση.

Οι άνθρωποι που αυτοχαρακτηρίστηκαν ως γατόφιλοι ή ειδήμονες στη συμπεριφορά γατών έκαναν το ακριβώς αντίθετο. Όπως εξηγεί η Koski, τέτοια άτομα γενικά έχουν την τάση να στρέφονται κατευθείαν προς τη γάτα με οπτική επαφή (κάτι που εκλαμβάνεται ως απειλή). Ή να πλησιάζουν γρήγορα και να επιδιώκουν χάδια σε «επικίνδυνες» ζώνες όπως η κοιλιά. Ή τέλος να μη δίνουν χρόνο και χώρο στη γάτα να πάρει την πρωτοβουλία.

Η επιβολή επαφής οδηγεί συχνά σε απόσυρση του ζώου ή επιφυλακτικότητα. Αντίθετα, όταν ο άνθρωπος περιμένει υπομονετικά την πρωτοβουλία της γάτας, εκείνη ανταποκρίνεται με προθυμία και τρυφερότητα.

Τι κάνουν τελικά εκείνοι που κερδίζουν την εμπιστοσύνη μιας γάτας- ακόμα και αν δεν το θέλουν;

Ας δούμε λοιπόν τι κάνουν ή δεν κάνουν εκείνοι που κερδίζουν περισσότερο την εμπιστοσύνη μιας γάτας.

1. Είναι ήρεμοι και διακριτικοί

Οι γάτες προτιμούν ήσυχους ανθρώπους που δεν κινούνται απότομα και δεν προσπαθούν να τις αγκαλιάσουν. Όπως έδειξε η μελέτη του Nature, το να κάθεσαι ήρεμα χωρίς να επιδιώκεις επαφή αυξάνει την πιθανότητα να σε πλησιάσει η γάτα. Η γάτα νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια όταν ελέγχει το πότε και πώς θα προσεγγίσει κάποιον. Οι γάτες διαβάζουν τη γλώσσα του σώματος πολύ καλύτερα από την ανθρώπινη φωνή.

Η επιβολή επαφής συχνά προκαλεί απόσυρση, ενώ η υπομονή ανταμείβεται με εμπιστοσύνη. Οπότε όταν βλέπει μια γάτα κάποιον ήρεμο και διακριτικό άνθρωπο, που δεν φωνάζει, θέλει να γίνει φίλη μαζί του, χωρίς φυσικά να τον ρωτήσει. Φωνές, απότομες κινήσεις ή υπερβολική ενέργεια την αποθαρρύνουν. Τα αντίθετα την φέρνουν πιο κοντά

2. Γνωρίζουν- συχνά άθελά τους- τη «γλώσσα των ματιών»

Έρευνα του Πανεπιστημίου του Sussex, το 2020, επιβεβαίωσε τη σημασία του λεγόμενου slow blink- του αργού κλεισίματος των ματιών. Όταν ένας άνθρωπος κοιτάζει ήρεμα μια γάτα και κλείνει αργά τα μάτια του, όχι απαραίτητα επειδή θέλει εκείνη να τον πλησιάσει, αυτή συχνά ανταποκρίνεται με τον ίδιο τρόπο και πλησιάζει.

3. Δεν έχουν εμπειρία

Εκείνοι που δεν έχουν μεγαλώσει με γάτες συχνά δείχνουν μεγαλύτερο σεβασμό στα όριά τους. Επειδή δεν γνωρίζουν τι να περιμένουν- και μάλλον δεν θέλουν να περιμένουν και κάτι-, κρατούν αποστάσεις, κάτι που οι γάτες εκλαμβάνουν ως ασφάλεια και όχι ως αδιαφορία.

4. Δείχνουν σεβασμό

Νεότερες μελέτες του 2025 δείχνουν αυξημένα επίπεδα οξυτοκίνης στις γάτες που έχουν σταθερό και ήρεμο δεσμό με έναν άνθρωπο. Δεν πρόκειται απλώς για «συγκατοίκηση», αλλά για μια χημική και συναισθηματική ανταλλαγή. Όταν βλέπουν ότι κάποιος δεν τις πιέζει- γιατί πιθανόν δεν θέλει και πολλά πολλά μαζί τους- κάτι που δείχνει σεβασμό, τον προτιμούν.

5. Δεν της δίνουν σημασία

Τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό για μια γάτα από την αίσθηση ότι έχει τον έλεγχο. Αν της επιτρέπεται να διαλέξει πότε και πώς θα αλληλεπιδράσει με κάποιον, νιώθει άνετα και αναπτύσσει κάποια εμπιστοσύνη. Οπότε όταν δει έναν άνθρωπο που δεν της δίνει ιδιαίτερη σημασία, νιώθει πιο καλά. Και υπάρχει περίπτωση να πάει κοντά του. Εκείνος βέβαια, στην περίπτωση που δεν τη θέλει, σκέφτεται: ”Αμάν, έμπλεξα”.

Οδηγίες προς τους ορκισμένους γατόφιλους

Όσοι λοιπόν αγαπάτε τις γάτες ας θυμάστε τα ακόλουθα: Η εμπιστοσύνη μιας γάτας δεν είναι κάτι που πρέπει να την απαιτούμε, αλλά κάτι που κερδίζεται και προσφέρεται όταν και εφόσον εκείνη το θελήσει. Δεν έχει να κάνει με φωνές, εντολές ή επίδειξη αγάπης. Έχει να κάνει με το σεβασμό, τη διακριτικότητα και την κατανόηση των ιδιαίτερων αναγκών της. Οι άνθρωποι που κερδίζουν την εμπιστοσύνη της είναι αυτοί που την αντιμετωπίζουν ως ισότιμη ύπαρξη, αναγνωρίζοντας τα όρια και την επιθυμία της για ανεξαρτησία. Και όταν μια γάτα αποφασίσει να εμπιστευτεί, να καθίσει δίπλα σας ή να σας «αγκαλιάσει» με ένα αργό βλέμμα, εκεί κρύβεται μια σπάνια μορφή αγάπης η οποία είναι βαθιά και ειλικρινής.

Οι γάτες, ως εξαιρετικά ευαίσθητα και ανεξάρτητα ζώα, ακολουθούν δικούς τους «κοινωνικούς κώδικες». Και όπως φαίνεται, ένα από τα πιο βασικά «κλειδιά» για να τις πλησιάσουμε είναι… να τις αφήσουμε ήσυχες.

Την επόμενη φορά λοιπόν που θα βρεθείτε σε ένα σπίτι με γάτα και θέλετε να «γνωριστείτε» μαζί της αντισταθείτε στον πειρασμό να τη φωνάξετε, να τη χαϊδέψετε ή να την κάνετε να κάτσει στην αγκαλιά σας αμέσως. Καθίστε ήσυχα, αφήστε την τσάντα σας στο πάτωμα, κοιτάξτε αλλού, και… περιμένετε. Ίσως σε λίγα λεπτά να έχετε μια γούνινη παρέα να τρίβεται πάνω σας  και τότε, θα ξέρετε ότι την κερδίσατε με τον σωστό τρόπο: χωρίς κόπο, χωρίς πίεση, αλλά με σεβασμό.

Διαφορετικά θα πάει να κάτσει δίπλα σε κάποιον που δεν τρελαίνεται και ιδιαίτερα με την παρέα της. Όμως θα τον προτιμήσει.