string(0) ""

Οι απαρχές της γατολατρείας: Η ιερή γάτα των αρχαίων Αιγυπτίων

Στέλλα Πανοπούλου

25/09/2023

Photo: Shutterstock

Οι γατόφιλοι είμαστε ιδιαίτερα πλάσματα.

Τα ρούχα μας είναι πάντα γεμάτα τρίχες – και σε κάποιες περιπτώσεις, στα χέρια μας αχνοφαίνονται μικρές γρατζουνιές. Ο αγαπημένος μας ήχος είναι το ρυθμικό γουργουρητό μιας γάτας, και το καλύτερο μέρος για να περάσουμε τον ελεύθερό μας χρόνο είναι κάτω από τα σκεπάσματα, με χνουδωτά βαρίδια πάνω σε διάφορα μέρη του σώματός μας. Έχουμε συνηθίσει τη μυρωδιά της υγρής τροφής, αλλά και την άμμο που σκορπίζεται μέσα στο σπίτι. Όταν μας ρωτάνε αν δυσκολευόμαστε με τα έξοδα του κτηνιάτρου, ή με το πού θα αφήσουμε τις αιλουροειδείς φίλες μας για να πάμε ένα ταξίδι, απαντάμε πως ναι, αλλά αξίζει τον κόπο. Γιατί η αλήθεια είναι ότι οι γατούλες μας τα αξίζουν όλα. Γιατί μας μαθαίνουν να ζούμε απλά, με ανεξαρτησία, αλλά και βαθιά τρυφερότητα. Γιατί είναι μοναδικά πλάσματα, χωρίς τα οποία δεν ξέρουμε τι θα κάναμε.

Η πρώτη οικόσιτη γάτα

Το φαινόμενο της λατρείας των γατών δεν είναι πρόσφατο. Η ιστορία των γατόφιλων φτάνει μέχρι την αρχαιότητα, με την πρώτη καταγεγραμμένη οικόσιτη γάτα να φαίνεται πως είναι η γάτα που βρέθηκε σε ανθρώπινο τάφο 9500 ετών, στο Νεολιθικό χωριό του Σιυλλουρόκαμπου στην Κύπρο. Η πρόσφατη αυτή ανακάλυψη ανατρέπει τη θεωρία ότι οι οικόσιτες γάτες ξεκίνησαν από την αρχαία Αίγυπτο.

Οι γάτες στην αρχαία Αίγυπτο

Είναι αλήθεια, όμως, ότι στην αρχαία Αίγυπτο η λατρεία και ο σεβασμός για τις γάτες άνθισε με πρωτοφανή και αμίμητο τρόπο, και αποτέλεσε κεντρικό στοιχείο του φοβερού Αιγυπτιακού πολιτισμού. Οι γάτες φαίνεται ότι ξεκίνησαν να συμβιώνουν με τους Αιγύπτιους πριν από 4000-6000 χρόνια. Εισήλθαν στα χωριά της Αφρικανικής χώρας και δημιούργησαν εκούσια αμοιβαίους δεσμούς με τους κατοίκους.

Ο ρόλος που διαδραμάτιζαν οι γάτες στην καθημερινότητα των Αιγυπτίων ήταν εξαιρετικά σημαντικός, κάτι που συνέβαλε στη θεοποίησή τους. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν αγρότες οι οποίοι συσσώρευαν σιτηρά για να ζουν ενδιάμεσα στις εποχές του θερισμού. Οι Αφρικάνικες Αγριόγατες κυνηγούσαν τα τρωκτικά που εισέβαλαν και έτρωγαν τις σοδειές. Ακόμα, προστάτευαν τους Αιγύπτιους από τον καθημερινό κίνδυνο των φιδιών. Οι Αιγύπτιοι συνειδητοποίησαν πόσο χρειάζονται τις γάτες, και έτσι ξεκίνησε μια διαδικασία εξημέρωσης που εξελίχθηκε στην ανάπτυξη θρησκευτικών πεποιθήσεων βασισμένων στη λατρεία του ζώου.

Σύμφωνα με τον Jaromir Malek, συγγραφέα του “Η Γάτα στην Αρχαία Αίγυπτο” (The Cat in Ancient Egypt), οι Αιγύπτιοι θεοποίησαν τη γάτα δίνοντάς της την μορφή και την υπόσταση της θεάς Μπαστέτ, κατά τη διάρκεια της εικοστής δεύτερης δυναστείας, γύρω στο 975 π.Χ. Η Μπαστέτ ήταν μία από τις σημαντικότερες θεότητες όλων των Αιγυπτιακών θρησκειών. Ήταν η θεά της φροντίδας, της γονιμότητας, της μητρότητας, της ευημερίας και της ευτυχίας. Η λατρεία της διήρκεσε πάνω από 1000 χρόνια και έφτασε στο αποκορύφωμά της κατά την Πτολεμαϊκή περίοδο, το 332-330 π.Χ. Κάθε χρόνο λάμβανε χώρα ο ετήσιος εορτασμός της θεάς Μπαστέτ στην πόλη Βούβαστις.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι αναπαριστούσαν τις γάτες ως ιερές, σε αγάλματα και τοιχογραφίες. Ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος μας μαθαίνει ότι οι άνθρωποι στην Αίγυπτο ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε θέματα σχετικά με τις γάτες τους. Έχουν καταγραφεί ιεροτελεστίες πένθους μετά το θάνατο κάποιας γάτας, και περιστατικά εκδίκησης απέναντι σε όσους τις έβλαπταν. Οι γάτες συχνά γίνονταν μούμιες για να συνοδεύσουν τους κηδεμόνες τους στη μετά θάνατον ζωή.

Η Αιγυπτιακή γάτα Mau προέρχεται άμεσα από τις γάτες της αρχαίας Αιγύπτου. Στην πραγματικότητα, η προέλευση όλων των οικόσιτων γατών είναι η μαγευτική Αιγυπτιακή Αγριόγατα, η ενσάρκωση της οποίας είναι η θεά Μπαστέτ.

Οι γάτες λατρεύονται μέχρι σήμερα σε όλα τα μέρη του κόσμου. Πρόκειται για ένα ζώο που μας διάλεξε, όπως το διαλέξαμε κι εμείς, μια σχέση οριοθετημένη και γεμάτη σεβασμό, έναν δεσμό που μένει αναλλοίωτος στο πέρασμα των αιώνων. Ας συνεχίσουμε, λοιπόν, την αρχαία παράδοση της γατολατρείας με τους τρόπους που ξέρουμε σήμερα, βλέποντας αστεία βίντεο με γάτες στο διαδίκτυο, ή δίνοντας ένα παντοτινό σπίτι σε μια αδέσποτη, χνουδωτή, μικρή θεά.

Σχετικά άρθρα

Πώς να ταξιδέψετε με το κατοικίδιό σας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Οι φυλές σκύλων που έχουν μπλε μάτια – Ποιο είναι το πιο συνηθισμένο xαρακτηριστικό τους

Να γιατί σας δαγκώνει η γάτα σας ξαφνικά και χωρίς λόγο