Πολλοί κηδεμόνες κατοικιδίων γνωρίζουμε από πρώτο χέρι την ευεργετική επίδραση που έχει στην ψυχική μας υγεία η καθημερινή αλληλεπίδραση με τα αγαπημένα μας πλάσματα.

Η ηρεμία που μας χαρίζει το γουργουρητό της γάτας μας όταν είμαστε αγχωμένοι, η ευτυχία που νιώθουμε βλέποντας την ουρά του σκύλου μας να κουνιέται με ενθουσιασμό, οι αστείες στιγμές που ζούμε παρέα με τα χνουδωτά μας φιλαράκια, ακόμα και η αίσθηση σκοπού που αποκτάμε μέσα από τη ρουτίνα της φροντίδας τους είναι «δώρα» που κάνουν πιο όμορφη και πλήρη τη ζωή μας.

Ωστόσο, η συνύπαρξη με ένα κατοικίδιο ενδέχεται να κρύβει και πολλά άλλα απρόσμενα οφέλη που η επιστήμη έχει μόλις αρχίσει να ανακαλύπτει. Σύμφωνα με ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Scientific Reports, η παρουσία ενός σκύλου ή μιας γάτας στη ζωή ενός ανθρώπου μπορεί να επιβραδύνει την εξασθένηση ορισμένων γνωστικών λειτουργιών του καθώς αυτός μεγαλώνει, κρατώντας τον εγκέφαλό του υγιή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Διαφορετικά κατοικίδια, διαφορετικά οφέλη

Σε μια περίοδο όπου η άνοια πλήττει εκατομμύρια ηλικιωμένους παγκοσμίως, όλο και περισσότεροι ειδικοί εστιάζουν στη σημασία της λήψης προληπτικών μέτρων που «θωρακίζουν» τις γνωστικές λειτουργίες και κρατούν τον εγκέφαλο ενεργό, λειτουργικό και ανθεκτικό απέναντι στη φθορά του χρόνου.

Ένας αναπάντεχος σύμμαχος σε αυτή τη «μάχη» ενάντια στη γνωστική εξασθένηση μπορεί να είναι τα λατρεμένα μας τετράποδα, σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Η ομάδα με επικεφαλής την Adriana Rostekova, ερευνήτρια και κύρια συγγραφέας του άρθρου, αξιοποίησε δεδομένα από τη μεγάλης κλίμακας μελέτη Survey of Health and Retirement in Europe (SHARE), για να εξετάσει τη σχέση της συμβίωσης με διαφορετικά είδη κατοικιδίων με την πορεία της γνωστικής έκπτωσης σε άτομα άνω των 50, σε βάθος 18 ετών.

Στο «μικροσκόπιο» της έρευνας μπήκαν οι κηδεμόνες σκύλων, γατών, πουλιών και ψαριών. Τα αποτελέσματα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού δείχνουν ότι δεν είναι όλα τα κατοικίδια ίδια όσον αφορά την επίδραση της συντροφιάς τους στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Πιο συγκεκριμένα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι κηδεμόνες σκύλων διατηρούσαν πιο διαυγή μνήμη με την πάροδο του χρόνου, συγκριτικά με ηλικιωμένα άτομα χωρίς κατοικίδια, ενώ οι κηδεμόνες γατών εμφάνιζαν βραδύτερη μείωση στη λεκτική ευφράδεια. Αντιθέτως, η συμβίωση με πουλιά ή ψάρια δεν παρουσίασε καμία στατιστικά σημαντική συσχέτιση με γνωστικά οφέλη.

«Τα κατοικίδια είχαν συνδεθεί και στο παρελθόν με θετική επίδραση στη γνωστική λειτουργία και την επιβράδυνση της νοητικής έκπτωσης στην τρίτη ηλικία. Το καινοτόμο στοιχείο της έρευνάς μας ήταν ότι εντοπίσαμε αξιοσημείωτες διαφορές ανάμεσα στα είδη ζώων», εξηγεί η Rostekova.

Η εξήγηση πίσω από τις διαφορές

Σύμφωνα με την επιστήμονα, είναι πιθανό η συνύπαρξη με σκύλους και γάτες να προσφέρει ένα μοναδικό είδος νοητικής διέγερσης, που ίσως είναι λιγότερο έντονη σε άλλα κατοικίδια με λιγότερες απαιτήσεις.

Παλαιότερες έρευνες έχουν δείξει ότι η αλληλεπίδραση με έναν σκύλο συνδέεται με αυξημένη δραστηριότητα στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου, πιο εστιασμένη προσοχή και εντονότερη συναισθηματική διέγερση. Αντίστοιχα, η αλληλεπίδραση με τις γάτες φαίνεται να ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου, όπως η κάτω μετωπιαία έλικα, που συνδέεται με διάφορες σημαντικές λειτουργίες, μεταξύ των οποίων και η παραγωγή λόγου.

Κατοικίδιο και τρίτη ηλικία: Με ποιον τρόπο ένας σκύλος ή μια γάτα μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός ηλικιωμένου

Η παρουσία ενός σκύλου ή μιας γάτας στη ζωή ενός ηλικιωμένου μπορεί να του αλλάξει τη ζωή.

Όπως εξηγεί η Rostekova, υπάρχει επίσης η πιθανότητα ενισχυμένης κοινωνικής διέγερσης για τους κηδεμόνες των εν λόγω τετραπόδων, είτε μέσω της αυξημένης συχνότητας κοινωνικών επαφών όταν συνοδεύονται από τον σκύλο τους είτε, στην περίπτωση των γατών, ως ένα είδος υποκατάστατου κοινωνικού δικτύου.

Παρά το γεγονός ότι οι κηδεμόνες πουλιών και ψαριών αναφέρουν συχνά οφέλη ως προς την ευεξία, αυτά δεν φαίνεται να «μεταφράζονται» σε γνωστικά πλεονεκτήματα. Η σύντομη διάρκεια ζωής των ψαριών ίσως περιορίζει τον βαθμό συναισθηματικής σύνδεσης, ενώ ο αυξημένος θόρυβος από τα πουλιά ενδέχεται να οδηγεί σε χαμηλή ποιότητα ύπνου – ένας γνωστός παράγοντας κινδύνου για τη γνωστική εξασθένηση.

Με πληροφορίες από Guardian