Οι γάτες ζουν μαζί μας εδώ και παραπάνω από 10000 χρόνια.

Δεν είναι τυχαίο ότι, ανέκαθεν, όποιος άνθρωπος γνώριζε τη συντροφιά της γάτας, στη συνέχεια δεν μπορούσε να ζήσει χωρίς αυτή. Με την εξημέρωσή τους, οι γάτες μετατράπηκαν σιγά σιγά από δεινές κυνηγοί σε χνουδωτά πλασματάκια που κάνουν “εκεκεκ” όταν βλέπουν πουλάκια να πετούν απ’ το παράθυρο. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι αν αφήσετε τη γάτα σας ελεύθερη στον δρόμο δεν θα σκοτώσει έντομα, πτηνά ή μικρά θηλαστικά. Παρά την εξημέρωσή της, το κυνηγετικό της ένστικτο παραμένει ενεργό και ζητά εκτόνωση. Μάλιστα, σε σύγκριση με την πλήρη συμπεριφορική και μορφολογική διαφοροποίηση των σκύλων μέσω της εξέλιξής και της εκτροφής τους, οι γάτες έχουν μείνει ίδιες σε μεγάλο βαθμό.

Αυτό προκαλεί σ’ εμάς, τους κηδεμόνες των οικόσιτων γατών, την εξής απορία: πόσα και ποια χαρακτηριστικά και συμπεριφορές που είναι στη φύση των γατών πρέπει να ενθαρρύνουμε; Λείπει, άραγε, στις γάτες που ζουν μέσα στο σπίτι ή έξαψη του κυνηγιού; Μέχρι ποιο βαθμό πρέπει να αφήνουμε τη γάτα μας ελεύθερη, να κυνηγάει μικρά θηράματα χωρίς περιορισμούς;

Είναι ανήθικο να αποτρέπουμε τις γάτες από το κυνήγι;

Οι γάτες έχουν κάποιες θεμελιώδεις ανάγκες ή ελευθερίες οι οποίες αναγνωρίστηκαν από το Βρετανικό Συμβούλιο για την Ευημερία των Ζώων της Φάρμας προς το τέλος της δεκαετίας του 1970. Πρόκειται για 5 κανόνες οι οποίοι είναι ευρύτερα γνωστοί ως Οι Πέντε Ελευθερίες:

1. Ελευθερία από την πείνα και τη δίψα μέσω της εύκολης πρόσβασής τους σε νερό και σε μια διατροφή που θα εξασφαλίσει την υγεία και την ευρωστία τους.

2. Ελευθερία από τη δυσφορία με την παροχή ενός κατάλληλου περιβάλλοντος.

3. Ελευθερία από τον πόνο, τον τραυματισμό, και την ασθένεια μέσως της πρόληψης ή της γρήγορης διάγνωσης και θεραπείας.

4. Ελευθερία να εκφράσουν φυσιολογικές συμπεριφορές, προσφέροντας επαρκή χώρο, κατάλληλες υποδομές, και κατάλληλη παρέα από το ίδιο είδος στο οποίο ανήκει το ζώο.

5. Ελευθερία από τον φόβο και το άγχος, εξασφαλίζοντας συνθήκες και αντιμετώπιση με τις οποίες αποφεύγεται η ψυχική ταλαιπωρία.

Στις παραπάνω ελευθερίες έχουν βασιστεί οι περισσότεροι νόμοι προστασίας των οικόσιτων ζώων. Πρόσφατα, οι παραπάνω ελευθερίες επανεξετάστηκαν με σκοπό την προέκτασή τους ώστε να μην αποτρέπουν απλά τις αρνητικές εμπειρίες για τα ζώα, αλλά να τους προσφέρουν και μια αξιοβίωτη ζωή.

Σ’ αυτό το σημείο, όπως πιθανότατα σωστά μαντέψατε, θα συζητήσουμε περισσότερο την 4η ελευθερία σχετικά με την έκφραση φυσιολογικών, για το είδος, συμπεριφορών. Σημαίνει, άραγε, κάτι τέτοιο ότι θα έπρεπε να αφήνουμε τις γάτες μας να κυκλοφορούν ελεύθερες και να κυνηγούν;

Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σύνθετο ζήτημα, για το οποίο οι απόψεις διίστανται. Εκ πρώτης όψεως θα λέγαμε ότι δεν πρέπει να στερείται από ένα ζωντανό πλάσμα κάποια συμπεριφορά που είναι στη φύση του. Ταυτόχρονα, όμως, το να κρατά κανείς τη γάτα του μέσα στο σπίτι, προφυλάσσοντας από κινδύνους τόσο εκείνη όσο και το οικοσύστημα της περιοχής, θεωρείται μια ιδιαίτερα υπεύθυνη επιλογή. Στη σημερινή εποχή, μια γάτα που κυκλοφορεί ελεύθερη, κινδυνεύει μονίμως από αυτοκίνητα, άλλα ζώα, αρρώστιες, αλλά και ανθρώπους που μπορεί να μη θέλουν το καλό της. Εκτός των άλλων, οι ελεύθερες γάτες αποτελούν σοβαρότατο κίνδυνο για τα οικοσυστήματα στα οποία ζουν και κυκλοφορούν, κάτι που έχει οδηγήσει σε πιέσεις για τη νομοθέτηση του περιορισμού τους στο σπίτι σε μέρη όπως η Αυστραλία.

Αν προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το ζήτημα με πιο αντικειμενική ματιά, λοιπόν, εστιάζοντας στη ζωή που ζουν οι γάτες σήμερα περισσότερο απ’ ότι σε αυτή των άγριων προγόνων τους, θα καταλήξουμε πιθανότατα να διατηρούμε τις 4 υπόλοιπες ελευθερίες και να αντικαθιστούμε την επίμαχη με:

– την εξασφάλιση ενός περιβάλλοντος το οποίο εμπλουτίζεται με παιχνίδια

– τους επιτρέπει να εξερευνούν τον κόσμο κατακόρυφα παρέχοντάς τους έπιπλα, ράφια και γατόδεντρα για να σκαρφαλώνουν

– τις προκαλεί και τις δοκιμάζει παρέχοντάς τους φαγητό με ενδιαφέροντα και διαδραστικό τρόπο

και

– είναι γεμάτο αγάπη, προσοχή, και αφοσίωση.

Αν τηρούνται τα παραπάνω, είναι σίγουρο ότι η αγαπημένη μας γατούλα θα ζει μια αξιοβίωτη ζωή.

Πώς θα βοηθήσουμε τη γάτα μας να εκτονώσει το κυνηγετικό της ένστικτο;

Παρόλα αυτά, δεν πρέπει να ξεχνάμε τελείως ότι το χνουδωτό μας φιλαράκι εξακολουθεί να έχει κυνηγετικό ένστικτο, και έχει ανάγκη να το εκτονώνει με τρόπους που δεν απειλούν την ασφάλειά του. Για να βοηθήσουμε στην εκτόνωση του κυνηγετικού ενστίκτου της γάτας μας, μπορούμε να της προσφέρουμε αρκετά διαδραστικά παιχνίδια αλλά και να παίζουμε μαζί της με ένα ραβδί απ’ το οποίο θα κρέμεται ένα κουκλάκι. Όταν η γάτα μας καταφέρνει να πιάσει το “θήραμα”, είναι σημαντικό να την επιβραβεύουμε με το φαγητό της, ώστε να νιώθει ότι το έπιασε μόνη της και τώρα το απολαμβάνει, όπως της αξίζει.

Με πληροφορίες από Catster