Ο γάτος μου με έχει οδηγήσει πανικόβλητη μεσάνυχτα στα επείγοντα κάποιας κτηνιατρικής κλινικής περισσότερες φορές απ’ όσες μπορώ να μετρήσω.

Μία απ’ αυτές είχε καταπιεί ένα τεράστιο σχοινί. Μια άλλη είχε τεμαχίσει το παιχνίδι του και είχε φάει τα κομμάτια, ενώ μια τρίτη τον τρέχαμε γιατί είχε καταπιεί κουκούτσια από ελιές.

Ακόμα, ο γάτος μου αρέσκεται στο να μασουλάει τρύπες σε κουβέρτες και μαξιλάρια, με αποτέλεσμα όχι μόνο να μην μπορούμε να του αφήσουμε παιχνίδια στον χώρο του (εννοείται ότι λόγω αυτού του προβλήματος δεν έχει ελεύθερη πρόσβαση σε όλα τα δωμάτια του σπιτιού), αλλά να μην μπορούμε να του αφήσουμε και τις αγαπημένες του φλις κουβερτούλες για να ζεσταίνεται τον χειμώνα.

Τι είναι η PICA;

Οι γάτες που έχουν PICA καταπίνουν επανειλημμένα, με τρόπο σχεδόν ψυχαναγκαστικό, μη βρώσιμα αντικείμενα, όπως παιχνίδια, υφάσματα, νήματα, φυτά, κ.λπ.

Η ακριβής διάγνωση της συγκεκριμένης πάθησης είναι δύσκολη, αφού συχνά θεωρείται φυσιολογικό για μια γάτα να μασά και να καταπίνει μη βρώσιμα αντικείμενα. Αν όμως βρίσκετε συστηματικά φαγωμένα παιχνίδια, φούντες να λείπουν από τις κουρτίνες, και μισά τα πλαστικά λουλούδια που είχατε στο βάζο, τότε αυτό είναι ένα σημάδι που πρέπει να τραβήξει την προσοχή σας. Οι γάτες με PICA μπορεί επίσης να μασουλάνε φυτά, να κάνουν εμετό ξένα σώματα, ή να εμφανίσουν τη χαρακτηριστική συμπεριφορά του πιπιλίσματος ενός υφάσματος π.χ. μιας κουβέρτας. Είναι συχνό για τις γάτες με αυτή τη διαταραχή να ροκανίζουν τρύπες σε υφάσματα και να καταπίνουν τα κομμάτια.

Η γνώση των ειδικών για την PICA εξακολουθεί να είναι ελλιπής, καθώς η σχετική έρευνα είναι περιορισμένη. Πολλοί κηδεμόνες δεν γνωρίζουν τους κινδύνους που ελλοχεύουν και, ακολουθώντας τις κλασικές τους προσλαμβάνουσες (π.χ. η εικόνα της γάτας που παίζει με το κουβάρι μαλλί), επιτρέπουν και ενθαρρύνουν τα μικρά τους αιλουροειδή να παίζουν με δυνητικά επικίνδυνα υλικά. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενημερώνονται κατάλληλα οι γατογονείς έτσι ώστε να είναι σε θέση να προλαμβάνουν ριψοκίνδυνες συμπεριφορές.

Οι αιτίες που προκαλούν PICA είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστες, λόγω της περιορισμένης έρευνας. Οι ειδικοί καταλήγουν σε διαφορετικές θεωρίες, όπως την έλλειψη συγκεκριμένων θρεπτικών ουσιών από τη διατροφή της γάτας, το άγχος, γαστρεντερικές, ενδοκρινικές, ή νευρολογικές διαταραχές, και την κατανάλωση τοξινών. Επίσης, συμπεριφορές μάσησης ξένων σωμάτων παρατηρούνται συχνότερα σε συγκεκριμένες ράτσες π.χ. Σιαμέζες, και σε νεώτερα γατάκια. Όταν δεν εντοπίζεται κάποιο πρόβλημα υγείας, οι κτηνίατροι συνήθως συμπεραίνουν πως το στρες, η πλήξη, ή ο ανταγωνισμός με άλλα ζώα, προκαλούν τη γάτα να μασουλάει και να καταπίνει ξένα σώματα με τρόπο εμμονικό. Οι αιτίες, συνεπώς, μπορεί να είναι τόσο σωματικές όσο και ψυχολογικές. Είναι σημαντικό, αν παρατηρήσετε ύποπτα σημάδια, να συμβουλευτείτε αμέσως τον/την κτηνίατρό σας για να αποκλειστεί η πιθανότητα κάποιας σωματικής πάθησης.

Η PICA, δυστυχώς, μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνη, ακόμη και μοιραία αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Η κατάποση ενός ξένου σώματος (π.χ. παιχνίδι, κορδέλα, σχοινί) μπορεί να προκαλέσει έμφραξη στο γαστρεντερικό της γάτας σας, και να χρειαστεί χειρουργείο.

Τι παιχνίδια μπορώ να δώσω στη γάτα μου που τρώει τα πάντα;

Τα κακά νέα είναι ότι τα περισσότερα παιχνίδια που θα βρείτε στο pet shop δεν θεωρούνται ασφαλή για μια γατούλα που έχει PICA. Κορδέλες, σχοινιά, πούπουλα, ακόμα και λούτρινα ποντίκια, μπαίνουν αυτομάτως στη μαύρη λίστα καθώς αποτελούν πιθανό κίνδυνο για το αγαπημένο σας κατοικίδιο.

Όταν συνειδητοποίησα πόσο σοβαρά ήταν τα πράγματα, απελπίστηκα. Τι θα έδινα στον γάτο μου για να παίζει όσο λείπουμε από το σπίτι; Μπορούσα να του αφήσω παιχνίδια με κίνδυνο να τα καταπιεί, ή έπρεπε να τον κλείσω σε ένα άδειο, αποστειρωμένο δωμάτιο για να αποφύγω ένα ακόμα περιστατικό που θα μπορούσε ακόμα και να του κοστίσει τη ζωή;

Οι απαντήσεις ήρθαν μέσα από την εμπειρία, παρατηρώντας τις αντιδράσεις του για χρόνια, και επιβλέποντας τη συμπεριφορά του απέναντι σε διαφορετικά υλικά. Δεν θα πω ψέματα – η λύση δεν είναι απλή, και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος η γάτα σας να καταλήξει να βαριέται εύκολα χωρίς πολλαπλά ερεθίσματα στον χώρο της. Τα καλά νέα, όμως, είναι ότι υπάρχουν κάποια παιχνίδια που μπορείτε να της παρέχετε χωρίς να ανησυχείτε για την ασφάλειά της.

– Διαδραστικά παιχνίδια – παζλ: Στο εμπόριο υπάρχουν πολλά παιχνίδια τύπου παζλ, με σπαζοκεφαλιές που κρατούν απασχολημένη τη γάτα σας χωρίς να διαλύονται εύκολα και να μπορούν να αποτελέσουν κίνδυνο κατάποσης.

– Ονυχοδρόμιο: Κάθε γάτα, άσχετα από την PICA, χρειάζεται ένα (τουλάχιστον) σταθερό, καλής ποιότητας ονυχοδρόμιο για να ξύνει τα νύχια της – εκτός αν προτιμάτε να εκτονώνεται στους καναπέδες και στις ταπετσαρίες σας. Βεβαιωθείτε ότι το ονυχοδρόμιο που θα πάρετε στη γάτα σας θα είναι ανθεκτικό και δεν θα διαλύεται εύκολα.

– Μπαλάκια: Το αγαπημένο παιχνίδι του γάτου μου που εμφανίζει συμπτώματα PICA είναι ένα μπαλάκι του τένις, το οποίο κυνηγάει με τις ώρες γύρω-γύρω στο σπίτι. Επιλέξτε πλαστικά μπαλάκια, ή από άλλο υλικό που δεν διαλύεται εύκολα, σε μέγεθος αρκετά μεγάλο ώστε να μην μπορεί η γάτα σας να το καταπιεί.

– Κουκλάκια από σκληρό ύφασμα: Υπάρχουν στο εμπόριο κουκλάκια φτιαγμένα από σκληρό ύφασμα που δεν σκίζεται. Ο γάτος μου δεν τρελαίνεται γι’ αυτά, αλλά κάθε γάτα είναι διαφορετική, και σίγουρα δεν χάνετε τίποτα να δοκιμάσετε. Μπορείτε να ζητήσετε από το pet shop παιχνίδια για πτηνά ή σκυλάκια που δαγκώνουν πολύ, περιγράφοντας την κατάσταση με τη γάτα σας ώστε να βεβαιωθείτε ότι θα σας προτείνουν μια ανθεκτική επιλογή.

– Παιχνίδια φαγητού: Τα παιχνίδια τύπου Kong είναι εξαιρετικά για όλες τις γάτες. Τα γεμίζετε με λιχουδιές και η γάτα σας προσπαθεί να τις βγάλει έξω. Αποτελούν ιδανική επιλογή για να ασκείται η γάτα σας περισσότερο ενώ λαμβάνει την ικανοποίηση του κυνηγιού.

Ακόμα, μπορείτε να αγοράσετε ένα licking mat – ένα πατάκι από σιλικόνη με τραχεία επιφάνεια, στο οποίο θα τοποθετείτε υγρή τροφή ώστε να προσπαθεί η γάτα σας να τη γλείψει. Το γλείψιμο μπορεί να είναι ιδιαίτερα ανακουφιστικό για μια γάτα με PICA.

– Ψηλά μέρη: Κάθε γάτα πρέπει να έχει πρόσβαση σε ψηλά μέρη όπου θα μπορεί να σκαρφαλώνει για να αγναντεύει το βασίλειό της.

– Παιχνίδια με ραβδί μόνο με επίβλεψη: Αν θέλετε να παρέχετε στη γάτα σας τη δυνατότητα να παίζει το κλασικό παιχνίδι με το ραβδί απ’ το οποίο κρέμεται με ένα σχοινί ένα κουκλάκι ή ένα μπαλάκι, πρέπει να το παίζετε μαζί της μόνο με επίβλεψη, να μην την αφήνετε να φύγει μακριά σας αφού το πιάσει, και να το κρύβετε αμέσως μόλις τελειώσει το κυνηγητό σε ένα μέρος όπου η γάτα σας δεν έχει πρόσβαση.

Βεβαιωθείτε ότι αφαιρείτε όλες τις κορδέλες, τα σχοινιά, τις φούντες, και τα κομμάτια με ύφασμα από τα παιχνίδια που δίνετε στη γάτα σας. Ακόμα και μία παράλειψη μπορεί να αποτελέσει αιτία άγχους και τρεξίματος, κάτι που σίγουρα προτιμάτε να αποφεύγετε.

Τέλος, να θυμάστε ότι όσο περισσότερο αλληλεπιδράτε και παίζετε μαζί με τη γάτα σας, τόσο περισσότερο θα εκτονώνει το άγχος της και θα λαμβάνει ικανοποίηση, ενώ θα γλιτώνει από την πλήξη – σε αντίθετη περίπτωση, το PICA μπορεί να ενισχυθεί.