Πολλοί κηδεμόνες σκύλων θεωρούν ότι γνωρίζουν τι αισθάνεται ο σκύλος τους ανά πάσα στιγμή.

Παρόλα αυτά, συχνά διαβάζουμε και ακούμε στις ειδήσεις για σκύλους που επιτέθηκαν “στα καλά καθούμενα”, με τους κηδεμόνες τους να υποστηρίζουν ότι δεν έδωσαν σημάδια πριν από την επίθεση. Μία πρόσφατη έρευνα που έγινε στην Αμερική κατέληξε ότι η απάντηση έχει να κάνει με τους ανθρώπους – όπως φαίνεται, δεν είμαστε τόσο καλοί στην ερμηνεία των συναισθημάτων των σκύλων μας.

Τι λέει η επιστήμη για το πώς κατανοούμε τα συναισθήματα των σκύλων

Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι το κατά πόσο κατανοεί κάποιος τα συναισθήματα του καλύτερού του φίλου επηρεάζεται από την εμπειρία που έχει σχετικά με τους σκύλους. Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι ακόμα και οι ειδικοί δυσκολεύονται, συχνά, να ερμηνεύσουν τις συμπεριφορές των χνουδωτών μας συντρόφων.

Στα πλαίσια της πρόσφατης αμερικανικής έρευνας, οι επιστήμονες μελέτησαν το πώς κατανοούν οι άνθρωποι τα συναισθήματα των σκύλων τους κοιτάζοντας τις φωτογραφίες τους. Οι φωτογραφίες έδειχναν τους σκύλους σε διαφορετικές στάσεις, όπως αυτές που υποδηλώνουν το άγχος ή την υποταγή. Κάποιες φορές η σκηνή που απαθανατιζόταν στη φωτογραφία ήταν θετική (για παράδειγμα ο κηδεμόνας πλησίαζε τον σκύλο κρατώντας το λουρί του) ενώ άλλες ήταν αρνητική (δείχνοντας έναν άνθρωπο έτοιμο να μαλώσει τον σκύλο).

Η έρευνα έδειξε ότι το πλαίσιο επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται οι κηδεμόνες μια αντίδραση του σκύλου τους ως θετική ή αρνητική, παρότι η στάση και άλλα σημάδια δεν αλλάζουν.

Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2018 στο Πανεπιστήμιο του Lincoln μελέτησε το πώς ερμηνεύουν τις εκφράσεις του προσώπου των σκύλων τα παιδιά 3-5 ετών και οι γονείς τους. Οι επιστήμονες έδειξαν στους συμμετέχοντες φωτογραφίες των σκύλων, για παράδειγμα να δείχνουν τα δόντια τους, κάτι που σηματοδοτεί υψηλά επίπεδα άγχους. Ειδικά τα παιδιά παρερμήνευσαν το νόημα της έκφρασης, χαρακτηρίζοντας τους σκύλους ως χαρούμενους. Η έρευνα έδειξε, επίσης, ότι παρεμβάσεις που εκπαίδευαν τους συμμετέχοντες να ερμηνεύουν σωστά τα συμπεριφορικά σημάδια των σκύλων, τους βοηθούσαν να αντιλαμβάνονται πιο αποτελεσματικά το άγχος των χνουδωτών μας φίλων.

Όπως γράφει η Juliane Kaminski, αναπληρώτρια καθηγήτρια συγκριτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Portsmouth, τείνουμε να βλέπουμε τα ζώα με ανθρωπομορφικό τρόπο, αποδίδοντάς τους ανθρώπινα συναισθήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το λεγόμενο ύφος των τύψεων. Βλέπουμε συχνά βίντεο στο ίντερνετ με σκυλάκια που αποφεύγουν την οπτική επαφή με τους κηδεμόνες τους αφού έχουν κάνει κάποια ζημιά, μια αντίδραση που τείνουμε να ερμηνεύουμε ως ενοχή. Στην πραγματικότητα, οι σκύλοι αποφεύγουν την οπτική επαφή προσπαθώντας να αποφύγουν τη σύγκρουση. Ενδέχεται ο κηδεμόνας να έχει ήδη αντιδράσει, με αποτέλεσμα ο σκύλος να φοβάται. Το ύφος αυτό, επομένως, δεν αποδεικνύει κάποιο αίσθημα ενοχής.

Μια άλλη κλασική παρανόηση είναι ότι ένας σκύλος που κουνάει την ουρά του είναι πάντα χαρούμενος. Στην πραγματικότητα, όμως, ένας σκύλος που κουνάει την ουρά του μπορεί να βρίσκεται απλά σε ένταση – είτε νιώθει χαρούμενος, είτε στρεσαρισμένος. Για να καταλάβετε τα συναισθήματα του σκύλου σας, πρέπει να λάβετε υπόψη τη θέση της ουράς: αν στέκεται όρθια, τότε είναι πιθανότερο να νιώθει άγχος, ενώ αν βρίσκεται πιο χαμηλά και κουνιέται πέρα-δώθε χαλαρά, τότε πιθανότατα ο σκύλος είναι χαρούμενος και φιλικός.

Πώς μπορούμε να καταλαβαίνουμε καλύτερα τα συναισθήματα του σκύλου μας;

Ο λόγος που επηρεαζόμαστε τόσο από τον ανθρωπομορφισμό είναι επειδή έχουμε αναπτύξει έναν ανθρωποκεντρικό τρόπο να ερμηνεύουμε τα συναισθήματα των άλλων. Αν δούμε έναν άνθρωπο που έχει ανασηκώσει τις άκρες των χειλιών του σε ένα χαμόγελο, τότε καταλαβαίνουμε ότι νιώθει χαρούμενος. Αυτή η τάση προκαλεί παρανοήσεις όταν πρέπει να ερμηνεύσουμε τα συναισθήματα ζώων που ανήκουν σε διαφορετικά είδη.

Πώς μπορούμε να ερμηνεύσουμε σωστά, λοιπόν, τις συναισθηματικές εκφράσεις των σκύλων; Μια προσέγγιση που ακολουθούν οι επιστήμονες είναι μια τεχνική μέθοδος που λέγεται DogFACS. Στα πλαίσια αυτής της μεθόδου, σε κάθε μυ του προσώπου αποδίδεται μια κίνηση στην επιφάνεια του προσώπου. Οι κινήσεις του προσώπου καταγράφονται με αριθμούς και αναλύονται ξεχωριστά η μία από την άλλη.

Το 2013, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Portsmouth επισκέφτηκαν καταφύγια στην Αγγλία και βιντεοσκόπησαν σκύλους, τον καθένα για δύο λεπτά. Στη συνέχεια, ανέλυσαν τη συμπεριφορά των σκύλων και τις εκφράσεις του προσώπου τους. Οι εργαζόμενοι στο καταφύγιο είπαν στους ερευνητές πόσο καιρό πήρε να υιοθετηθεί το κάθε ζώο. Φάνηκε ότι οι άνθρωποι δεν επηρεάστηκαν τόσο στην απόφασή τους από το γάβγισμα ή το κούνημα των ουρών, αλλά κυρίως από τα λεγόμενα “μάτια κουταβιού”. Όσο πιο συχνά ένας σκύλος ανασήκωνε τα φρύδια κι επιδείκνυε τη “στενοχωρημένη” “φάτσα κουταβιού”, τόσο πιο γρήγορα έβρισκε σπίτι. Τίποτα άλλο δεν φαινόταν να έχει τόσο δραστικά αποτελέσματα. Αυτό, πιθανότατα, συμβαίνει επειδή η έκφραση αυτή μας κάνει να νιώθουμε ότι το σκυλάκι είναι στενοχωρημένο, ωθώντας μας να το νοιαστούμε περισσότερο.

Οκτώ απλά βήματα για να κάνετε τη ζωή του σκύλου σας πιο όμορφη

Πιστοί σύντροφοι των ανθρώπων εδώ και χιλιετίες, οι σκύλοι έχουν προσαρμοστεί σε μεγάλο βαθμό στον τρόπο ζωής μας.

Η έρευνα της Kaminski που πραγματοποιήθηκε το 2019 έδειξε ότι η ανατομία των μυών του προσώπου των σκύλων έχει εξελιχθεί με σκοπό την επικοινωνία με τους ανθρώπους. Η ερευνητική ομάδα της Kaminski συνέκρινε την ανατομία των μυών του προσώπου των σκύλων και των λύκων και έδειξε ότι στα δύο είδη οι μύες είναι πανομοιότυποι, εκτός από έναν: αυτόν που καθορίζει το ανασήκωμα των φρυδιών και τα “μάτια κουταβιού”.

Όσο περισσότερο ενημερωνόμαστε σχετικά με τη γλώσσα του σώματος και τις εκφράσεις του προσώπου των σκύλων, τόσο καλύτερα μαθαίνουμε να κατανοούμε και να ερμηνεύουμε τα συναισθήματά τους, κάτι πολύ σημαντικό για την αρμονική μας συμβίωση και την ευημερία των αγαπημένων μας κατοικιδίων.

Με πληροφορίες από The Conversation