Αν έχετε δει ποτέ το βλέμμα ενός παιδιού όταν γνωρίζει έναν σκύλο ή μια γάτα για πρώτη φορά, ξέρετε πόσο δυνατή είναι αυτή η στιγμή. Είναι εκείνη η μαγεία που χωράει όλη η αθωότητα, η περιέργεια και η λαχτάρα για επαφή.

Από την άλλη, αν παρατηρήσετε το βλέμμα του ζώου, θα δείτε κι εκεί μια ιστορία – προσμονή, περιέργεια, ίσως και λίγη επιφυλακτικότητα. Εκεί, σε αυτή τη συνάντηση, γεννιέται μια σχέση που μπορεί να γίνει από τις πιο σημαντικές της ζωής ενός παιδιού. Αρκεί να χτιστεί με σεβασμό.

Μεγάλωσα έχοντας πάντα έναν σκύλο στο σπίτι. Θυμάμαι τα πρωινά που άνοιγα την πόρτα του δωματίου και με περίμενε με την ουρά να κουνιέται, έτοιμος να πηδήξει στο κρεβάτι για την πρώτη μας αγκαλιά. Εκείνες οι στιγμές δεν ήταν μόνο παιχνίδι. Ήταν μαθήματα. Μάθαινα, χωρίς να το καταλαβαίνω τότε ότι ο φίλος μου είχε τα δικά του θέλω, τις δικές του ανάγκες και τα δικά του «όχι».

Ο σεβασμός ξεκινά από την κατανόηση

Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να μάθει ένα παιδί είναι ότι ο σκύλος ή η γάτα δεν είναι παιχνίδι. Είναι ζωντανά πλάσματα, με συναισθήματα, διάθεση και όρια. Μπορεί να αγαπούν τα χάδια, αλλά να μην αντέχουν να τα παίρνουν συνέχεια αγκαλιά. Μπορεί να χαίρονται με το παιχνίδι, αλλά να τρομάζουν από ξαφνικές κινήσεις ή δυνατές φωνές.

Μαθαίνουμε στο παιδί να χαϊδεύει απαλά, «σαν να χαϊδεύει ένα λουλούδι». Να περιμένει να πλησιάσει το ζώο από μόνο του, αντί να το κυνηγά.

Μαθαίνοντας τη «γλώσσα» τους

Οι σκύλοι και οι γάτες μιλούν, όχι με λέξεις, αλλά με το σώμα τους. Ένα παιδί μπορεί να μάθει ότι όταν ο σκύλος γυρίζει το κεφάλι του ή κάνει ένα χασμουρητό, ζητά λίγο χώρο. Ότι όταν η γάτα κουνάει νευρικά την ουρά της, θέλει να σταματήσει το παιχνίδι.

Η παρατήρηση και η κατανόηση αυτών των μικρών σημάτων είναι το πρώτο βήμα για να χτιστεί εμπιστοσύνη. Κι όταν υπάρχει εμπιστοσύνη, η σχέση γίνεται πραγματικά βαθιά.

Η φροντίδα φέρνει σεβασμό

Όταν ένα παιδί συμμετέχει στη φροντίδα του ζώου, αρχίζει να το βλέπει με άλλο μάτι. Το να γεμίζει το μπολ με νερό, να δίνει το φαγητό ή να βουρτσίζει το τρίχωμά του δεν είναι απλές πράξεις. Είναι υπενθυμίσεις ότι το ζώο εξαρτάται από εμάς και μας εμπιστεύεται.

Μέσα από αυτές τις μικρές καθημερινές συνήθειες, το παιδί μαθαίνει πως η αγάπη σημαίνει συνέπεια και ευθύνη.

Το παιχνίδι- χαρά και όρια

Το παιχνίδι είναι γέφυρα επικοινωνίας, αλλά πρέπει να έχει όρια. Δείχνουμε στα παιδιά πώς να παίζουν με ασφάλεια: μια μπάλα, ένα σκοινί, ένα παιχνίδι με φτερά για τη γάτα. Όχι τράβηγμα της ουράς, όχι πίεση για να κάνουν κάτι που δεν θέλουν.

Όταν το παιδί δει ότι το ζώο χαίρεται περισσότερο όταν το παιχνίδι γίνεται με σεβασμό, θα επιλέξει από μόνο του να παίζει έτσι.

Το παράδειγμα των γονιών

Τα παιδιά μαθαίνουν λιγότερο από αυτά που τους λέμε και περισσότερο από αυτά που μας βλέπουν να κάνουμε. Αν ο γονιός φροντίζει, σέβεται και δείχνει υπομονή με το ζώο, το παιδί θα μιμηθεί αυτή τη συμπεριφορά. Αν ο γονιός περιμένει να τελειώσει ο σκύλος το φαγητό του πριν τον χαϊδέψει, το παιδί θα μάθει ότι κάθε πλάσμα χρειάζεται τον χρόνο του και τον χώρο του.

Καλλιεργώντας την ενσυναίσθηση

Μία από τις πιο δυνατές στιγμές διδασκαλίας είναι να ζητήσουμε από το παιδί να σκεφτεί: «Πώς θα ένιωθες αν κάποιος σε ξυπνούσε ενώ κοιμόσουν;» ή «Πώς θα ένιωθες αν κάποιος σε τραβούσε από το χέρι δυνατά;». Αυτή η άσκηση βοηθά να καταλάβει ότι η αγάπη για τα ζώα σημαίνει και να σέβεσαι τις ανάγκες τους.

Όταν υπάρχει φόβος

Κάποια παιδιά φοβούνται τα ζώα, και αυτό είναι λογικό. Δεν τα πιέζουμε. Κάνουμε αργά βήματα, καθόμαστε κοντά, χαϊδεύουμε για λίγο, παίζουμε με παιχνίδια από απόσταση. Η εμπιστοσύνη χτίζεται μέρα με τη μέρα, και όταν έρθει, η σχέση είναι ακόμη πιο δυνατή και πραγματική.

Το πιο σημαντικό μάθημα

Όταν ένα παιδί μάθει να σέβεται τον σκύλο ή τη γάτα του, έχει μάθει κάτι πολύ μεγαλύτερο: να σέβεται κάθε ζωντανό πλάσμα. Έχει καταλάβει ότι η αληθινή αγάπη δεν είναι μόνο χάδια και γέλια, αλλά και όρια, υπομονή και κατανόηση.

Και ίσως, χρόνια μετά, όταν το παιδί γίνει ενήλικας, να θυμάται πως κάπου, σε ένα παιδικό του πρωινό, ένας σκύλος ή μια γάτα του έμαθε πώς να αγαπά με σεβασμό.