Ως ένα από τα πιο διαδεδομένα μέσα ψυχαγωγίας και ενημέρωσης για τον άνθρωπο, η τηλεόραση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας για πολλούς από εμάς.

Αυτό σημαίνει ότι και τα αγαπημένα μας τετράποδα, οι σκύλοι, περνούν συχνά αρκετές ώρες της ημέρας παρέα με αυτή τη «μυστηριώδη» φωτεινή συσκευή, που αιχμαλωτίζει την προσοχή των κηδεμόνων τους με τις κινούμενες εικόνες και τους δυνατούς ήχους της.

Είτε χαλαρώνουν δίπλα μας στον καναπέ ενώ παρακολουθούμε την αγαπημένη μας σειρά, είτε κοιμούνται στο χαλάκι ενώ παίζει μια εκπομπή στο βάθος, η τηλεόραση αποκτά – έστω και έμμεσα – ρόλο και στη δική τους καθημερινότητα. Οι αντιδράσεις τους σε αυτή ποικίλλουν, με κάποια κατοικίδια να δείχνουν ενδιαφέρον για όσα διαδραματίζονται στην οθόνη, και άλλα να την αντιμετωπίζουν με αδιαφορία.

Δεν είναι λίγοι οι κηδεμόνες που αφήνουν ανοιχτή την τηλεόραση όταν λείπουν, πιστεύοντας πως προσφέρει συντροφιά στα λατρεμένα τους πλάσματα και μειώνει το άγχος αποχωρισμού. Η συνήθεια αυτή έχει εμπνεύσει ακόμα και τη δημιουργία ειδικών προγραμμάτων αποκλειστικά για σκύλους, με εικόνες, ήχους και ρυθμούς σχεδιασμένους για να προσελκύουν την προσοχή τους και να τους χαλαρώνουν.

Αν και η τηλεόραση είναι στη ζωή μας εδώ και πολλές δεκαετίες, η σχέση των σκύλων με αυτή έχει διερευνηθεί ελάχιστα από την επιστημονική κοινότητα. Μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Όμπερν στην Αλαμπάμα θέλησε πρόσφατα να αναπληρώσει αυτό το κενό, βάζοντας στο μικροσκόπιο τις αντιδράσεις των τετράποδων θεατών και ανακαλύπτοντας μια ενδιαφέρουσα σύνδεση με την προσωπικότητά τους.

Ο ρόλος της προσωπικότητας στην αλληλεπίδραση

Για τη μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Scientific Reports, οι ερευνητές απέστειλαν ερωτηματολόγια σε 650 κηδεμόνες σκύλων και ανέπτυξαν μια ειδική κλίμακα παρακολούθησης τηλεόρασης με στόχο την καταγραφή των συνηθειών τους. Μετά τον αποκλεισμό ορισμένων περιπτώσεων, το τελικό δείγμα περιλάμβανε 453 σκύλους, ηλικίας από 2 μηνών έως 16 ετών. Από αυτούς, οι 300 ανήκαν σε αναγνωρισμένες φυλές από τον Αμερικανικό Κυνολογικό Όμιλο (AKC), ενώ οι υπόλοιποι 153 ήταν διασταυρώσεις ή μη αναγνωρισμένες φυλές.

Οι κηδεμόνες κλήθηκαν να απαντήσουν σε μια σειρά ερωτήσεων που αφορούσαν τις τηλεοπτικές συνήθειες των σκύλων τους: από το αν είχαν επιχειρήσει να τους μάθουν να παρακολουθούν τηλεόραση, μέχρι το πόσο συχνά ήταν ανοιχτή η συσκευή στο σπίτι και πόση ώρα κρατούσε το ενδιαφέρον των κατοικιδίων τους για την οθόνη. Η έρευνα εξέτασε επίσης τις αντιδράσεις τους σε εικόνες άλλων ζώων, συγκριτικά με προγράμματα χωρίς καθόλου ζώα, καθώς και το αν τα ερεθίσματα που τους κινούσαν την προσοχή ήταν οπτικά, ηχητικά ή συνδυασμός και των δύο.

Συνολικά, η μελέτη κατέδειξε πως οι σκύλοι ανταποκρίνονται πολύ πιο έντονα στην προβολή άλλων ζώων στην οθόνη, σε σύγκριση με σκηνές που δεν περιλαμβάνουν ζώα. Σχεδόν οι μισοί – περίπου το 45% – αντιδρούσαν σταθερά σε ήχους που προέρχονταν από άλλους σκύλους, όπως γαβγίσματα ή ουρλιαχτά, όταν ακούγονταν από την τηλεόραση.

Τα κατοικίδια που περιγράφονταν από τους κηδεμόνες τους ως «ζωηρά» ή «παρορμητικά» έτειναν να παρακολουθούν τα αντικείμενα στην οθόνη σαν να ήταν αληθινά, ακολουθώντας τις κινήσεις τους με το βλέμμα ή… ψάχνοντας το πίσω μέρος της συσκευής για να δουν πού πήγαν. Από την άλλη μεριά, οι σκύλοι με αγχώδη ή φοβική συμπεριφορά εμφάνιζαν μεγαλύτερη ευαισθησία σε ήχους που δεν προέρχονταν από ζώα, όπως το κουδούνι της πόρτας ή η κόρνα του αυτοκινήτου.

Η φυλή και το φύλο δεν φάνηκε να επηρεάζουν τον τρόπο αντίδρασης των σκύλων, ενώ τα μεγαλύτερης ηλικίας ζώα ήταν εξίσου πιθανό να δείξουν ενδιαφέρον όσο και τα νεαρά κουτάβια. Ωστόσο, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι, καθώς η έρευνα εστίασε περισσότερο σε κατοικίδια που είχαν ήδη εκτεθεί στην τηλεόραση, οι αντιδράσεις ενδέχεται να διαφέρουν για σκύλους που έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με αυτή.

Aφήνετε στο κατοικίδιό σας την τηλεόραση ανοιχτή όταν λείπετε; Πλεονεκτήματα & μειονεκτήματα

Το να αφήνετε για το κατοικίδιό σας ανοιχτή την τηλεόραση όταν λείπετε από το σπίτι έχει πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα.  

Οι δυνατότητες της τηλεόρασης ως εργαλείο εμπλουτισμού

Η μελέτη των Αμερικανών επιστημόνων εστίασε κυρίως στο ποια ερεθίσματα προκαλούν αλληλεπίδραση και όχι στο αν αυτές οι αλληλεπιδράσεις ήταν θετικές ή αρνητικές. Ωστόσο, τα συμπεράσματα που προέκυψαν θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους κηδεμόνες να προσαρμόσουν την εκπαίδευση των σκύλων τους για την εξάλειψη προβληματικών συμπεριφορών ή να γίνουν πιο συνειδητοποιημένοι σχετικά με το ποιες εκπομπές ενδέχεται να προκαλούν στρες στα κατοικίδιά τους.

«Κύριος στόχος αυτής της μελέτης ήταν να κατανοήσουμε καλύτερα πώς ανταποκρίνονται οι σκύλοι σε διαφορετικά είδη τηλεοπτικού περιεχομένου, ώστε η τηλεόραση να αξιοποιηθεί πιο αποτελεσματικά ως μέσο εμπλουτισμού του περιβάλλοντός τους. Γνωρίζοντας ποιο είδος προγράμματος τραβά την προσοχή των σκύλων, μπορούμε να προσαρμόσουμε ανάλογα το τηλεοπτικό περιεχόμενο που απευθύνεται σε αυτούς, ώστε να τους προσφέρει πραγματική απόλαυση», δήλωσε η Μοντγκόμερι στο Science Focus.

Όπως επισημαίνεται και στη μελέτη, ένα πιθανό πεδίο εφαρμογής τέτοιων παρεμβάσεων μπορεί να είναι τα καταφύγια ζώων, όπου η στοχευμένη χρήση τηλεοπτικού περιεχομένου θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση του στρες, να προσφέρει νοητική διέγερση και να βελτιώσει τη συνολική ευημερία των φιλοξενούμενων σκύλων, ιδιαίτερα σε περιόδους μοναξιάς ή περιορισμένης ανθρώπινης επαφής.