Οι σκύλοι είναι ίσως το μοναδικό είδος που έχει αναπτύξει τόσο βαθύ δεσμό με τον άνθρωπο, φτάνοντας στο σημείο να “διαβάζει” τις εκφράσεις, τους τόνους της φωνής και τις αλλαγές στη συμπεριφορά μας με εντυπωσιακή ακρίβεια.

Ένα από τα πιο συχνά ερωτήματα που απασχολούν τους κηδεμόνες τους είναι τι πραγματικά νιώθει ο σκύλος τους όταν τους βλέπει να κλαίνε. Αντιλαμβάνεται την ανθρώπινη θλίψη και συμπάσχει; Ή απλώς αντιδρά σε αλλαγές του περιβάλλοντος χωρίς να κατανοεί το συναίσθημα;

Παρότι οι σκύλοι δεν μπορούν να κατανοήσουν την ανθρώπινη θλίψη με τον ίδιο τρόπο που το κάνουμε εμείς, η επιστήμη δείχνει πως νιώθουν πολλά περισσότερα από όσα νομίζαμε.

Πλήθος ερευνών έχει δείξει ότι οι σκύλοι διαθέτουν εξαιρετική ικανότητα αναγνώρισης ανθρώπινων συναισθημάτων. Μπορούν να διακρίνουν τη χαρά από τη λύπη, τον φόβο από τον θυμό και συχνά αντιδρούν ανάλογα. Εάν είμαστε χαρούμενοι, συνήθως θα κουνήσουν την ουρά τους και θα συμμετάσχουν στον ενθουσιασμό μας.

Όταν όμως κλαίμε, η αντίδρασή τους είναι τελείως διαφορετική. Πλησιάζουν αργά, γέρνουν το κεφάλι τους, μας ακουμπούν με τη μύτη ή το πόδι τους ή ξαπλώνουν δίπλα μας. Αυτό δεν γίνεται τυχαία. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι σκύλοι κατανοούν ότι το κλάμα αποτελεί σημάδι δυσφορίας. Ακόμη και αν δεν ξέρουν γιατί κλαίμε ή τι σημαίνει η λύπη ως έννοια, καταλαβαίνουν ότι κάτι δεν πάει καλά και ότι χρειαζόμαστε υποστήριξη.

Για έναν σκύλο, ο άνθρωπός του είναι το κέντρο του κόσμου του και κάθε αλλαγή στην συναισθηματική κατάσταση του κηδεμόνα του τον επηρεάζει άμεσα. Υπάρχουν μάλιστα έρευνες που δείχνουν ότι οι σκύλοι όχι μόνο ανησυχούν όταν κάποιος κοντά τους κλαίει, αλλά συχνά προσπαθούν να τον παρηγορήσουν. Αυτή η συμπεριφορά δεν οφείλεται σε εκπαίδευση αλλά συμβαίνει αυθόρμητα.

Οι σκύλοι βασίζονται επίσης πολύ στον ήχο και στον τόνο της φωνής. Το κλάμα, οι λυγμοί και η ένταση στην ομιλία μας αποτελούν για αυτούς ξεκάθαρα σημάδια ότι κάτι δεν πάει καλά. Τα ζώα αυτά είναι “προγραμματισμένα” από τη φύση να εντοπίζουν την ανησυχία ή τον φόβο μέσα στην οικογένειά τους, είτε αποτελείται από σκύλους, είτε από ανθρώπους. Έτσι όταν ακούν έναν λυπημένο ή αγχωμένο ήχο, υιοθετούν μια πιο ήπια και υποχωρητική στάση και μια ήρεμη ενέργεια.

Φυσικά δεν αντιδρούν όλοι οι σκύλοι με τον ίδιο τρόπο. Ορισμένοι θα τρέξουν αμέσως κοντά μας, ενώ άλλοι θα κρατήσουν απόσταση. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι δεύτεροι δεν ενδιαφέρονται. Ενδέχεται απλώς να μην ξέρουν πώς να ανταποκριθούν ή μπορεί το κλάμα να τους προκαλεί άγχος και αβεβαιότητα, οδηγώντας τους να περιμένουν σιωπηλά μέχρι να ηρεμήσετε.

Ο χαρακτήρας, η φυλή, οι εμπειρίες και το επίπεδο εκπαίδευσης παίζουν σημαντικό ρόλο. Ένας σκύλος θεραπείας, για παράδειγμα, είναι συχνά εκπαιδευμένος να πλησιάζει άτομα που βρίσκονται σε συναισθηματική ανάγκη, ενώ ένας σκύλος που έχει ζήσει τραυματικές εμπειρίες μπορεί να στρεσαριστεί από το κλάμα, επειδή το έχει συνδέσει με αρνητικές καταστάσεις.

Μπορούν οι σκύλοι να καταλάβουν την αιτία του κλάματος;

Οι σκύλοι δεν κατανοούν το κλάμα μας όπως θα του κατανοούσε ένας άλλος άνθρωπος. Δεν γνωρίζουν αν κλαίμε επειδή είμαστε στεναχωρημένοι, επειδή έχουμε ένταση ή επειδή παρακολουθούμε μια συναισθηματική ταινία. Αυτό που αντιλαμβάνονται είναι ότι βρισκόμαστε σε μια κατάσταση “αρνητικού συναισθήματος” και ότι χρειαζόμαστε υποστήριξη. Η αντίδρασή τους βασίζεται κυρίως στην ενέργειά μας, στον τρόπο που μιλάμε, στις κινήσεις μας και στις μυρωδιές που εκπέμπει στο σώμα μας όταν είμαστε αγχωμένοι.

Είναι εντυπωσιακό ότι οι σκύλοι αντιλαμβάνονται αλλαγές στις ορμόνες του ανθρώπινου σώματος. Θα μπορούσαμε να πούμε πως “μυρίζουν” τη θλίψη μας αλλά και συναισθήματα όπως το άγχος, το φόβο και τη χαρά.

Πώς αντιδρούν οι περισσότεροι σκύλοι όταν κλαίμε

Παρόλο που κάθε σκύλος είναι μοναδικός, υπάρχουν κάποιες τυπικές αντιδράσεις που εμφανίζονται όταν βλέπουν τον άνθρωπό τους να κλαίει. Συνήθως θα παρατηρήσετε πως η ενέργειά τους είναι ήπια και ο τρόπος που θα σας πλησιάσουν πιο προσεκτικός. Θα σας ακουμπήσουν απαλά για να σας προσφέρουν παρουσία και ζεστασιά, θα σας γλείψουν το πρόσωπο και θα γείρουν το κεφάλι τους κουνώντας την ουρά, δείχνοντας ότι προσπαθούν να καταλάβουν την κατάσταση.

Επίσης μπορεί να σας φέρουν παιχνίδια ή αντικείμενα, σαν να προσπαθούν να σας αποσπάσουν την προσοχή από τις αρνητικές σκέψεις σας. Ακόμη και όταν η αντίδρασή τους δεν φαίνεται ξεκάθαρα παρηγορητική, η παρουσία τους συχνά μπορεί να έχει θεραπευτικά αποτελέσματα.

Πώς μπορεί ο σκύλος μας να επηρεάσει την ψυχική μας υγεία

Όλες οι έρευνες συμφωνούν πως η συμβίωση με έναν τετράποδο φίλο δεν είναι απλώς ευχάριστη, αλλά και θεραπευτική. Με ποιον όμως τρόπο;

Γιατί η παρουσία τους μας βοηθά;

Η επαφή με τον σκύλο μας μειώνει την κορτιζόλη, αυξάνει τη σεροτονίνη και λειτουργεί σαν φυσικό αγχολυτικό. Η αντίθεση μεταξύ της αναστάτωσης που νιώθουμε και της ουδέτερης, σταθερής παρουσίας του σκύλου μας, δημιουργεί μια αίσθηση σιγουριάς και σταθερότητας. Ο σκύλος δεν μας κρίνει, δεν μας ρωτάει, δεν μας πιέζει. Απλώς βρίσκεται εκεί, και αυτό συχνά είναι το μόνο που χρειαζόμαστε.

Οι σκύλοι μπορεί να μην καταλαβαίνουν ακριβώς τους λόγους για τους οποίους κλαίμε, όμως αντιλαμβάνονται ότι κάτι δεν πάει καλά και ότι είμαστε συναισθηματικά πληγωμένοι. Η “ενσυναίσθησή” τους, τους οδηγεί συχνά σε συμπεριφορές παρηγοριάς, προσφέροντάς μας συντροφιά, γαλήνη και μια αίσθηση ότι δεν είμαστε μόνοι.