Ξέρει ο σκύλος σας πόσες ώρες λείπετε; Πώς αντιλαμβάνεται το πέρασμα του χρόνου
Νάνσυ Κουλούρα
19/05/2025
Είτε τον βλέπουμε ως φίλο, είτε ως εχθρό, ο χρόνος είναι μία από τις πιο θεμελιώδεις έννοιες της ανθρώπινης ύπαρξης.
Το ρολόι «ελέγχει» σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητά μας, καθορίζοντας αμέτρητες πτυχές της, από το πότε θα ξυπνήσουμε, θα πιούμε τον καφέ μας και θα πάμε για δουλειά, μέχρι το πόσες ώρες θα περάσουμε συντροφιά με τα αγαπημένα πλάσματα της ζωής μας, δίποδα ή τετράποδα.
Πολλοί κηδεμόνες σκύλων μπορεί να αναρωτιούνται ποια ακριβώς είναι η σχέση του κατοικιδίου τους με τον χρόνο. Εννοείται πως τα χνουδωτά μας φιλαράκια δεν ξέρουν να διαβάζουν την ώρα και οι κινήσεις των δεικτών του ρολογιού δεν σημαίνουν τίποτα για εκείνα. Ωστόσο πολλές συμπεριφορές τους δείχνουν ότι έχουν κάποια αντίληψη του χρόνου: ο τρόπος που γυροφέρνουν το μπολ του φαγητού τους όταν πλησιάζει η ώρα του ταΐσματος, η αδημονία που εκφράζουν λίγο πριν την καθιερωμένη τους βόλτα, ή ακόμα και η θερμή υποδοχή που σας επιφυλάσσουν όταν λείπετε πολλές ώρες από το σπίτι, είναι μερικές από αυτές.
Το τελευταίο παράδειγμα, ωστόσο, δεν είναι πάντα τόσο ξεκάθαρο. Ναι μεν ο σκύλος σας αντιδρά με ενθουσιασμό όταν σας αντικρίζει μετά από αρκετές ώρες απουσίας, αλλά δεν αποκλείεται να έχει την ίδια αντίδραση και όταν γυρίζετε σπίτι αφού «πεταχτήκατε» για ένα εικοσάλεπτο στο σούπερ μάρκετ. Τελικά, πώς ακριβώς αντιλαμβάνονται οι σκύλοι τον χρόνο; Μπορούν να καταλάβουν τη διαφορά ανάμεσα στην παρατεταμένη και τη σύντομη απουσία μας ή είναι ακριβώς το ίδιο γι’ αυτούς;
Μια ζωή χωρίς ρολόι
Ο τρόπος που αντιλαμβάνονται οι σκύλοι τον χρόνο διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από τη δική μας οπτική. Γι’ αυτούς, πρόκειται για μια αλληλουχία γεγονότων που σηματοδοτούνται από αλλαγές στο σώμα τους και στο περιβάλλον τους. Το πρωί για τα λατρεμένα μας πλάσματα δεν είναι η ώρα που χτυπά το ξυπνητήρι, αλλά το κομμάτι της μέρας που το σκοτάδι μετατρέπεται σε φως και που ο κηδεμόνας τους ξυπνά για να τα ταΐσει, ικανοποιώντας την αίσθηση της πείνας τους.
Σημαντικό ρόλο στο πώς αντιλαμβάνονται οι σκύλοι τον χρόνο παίζει ο κιρκάδιος ρυθμός τους, ο φυσικός βιολογικός κύκλος που ρυθμίζει τον ύπνο, την εγρήγορση, την πείνα, τις ορμόνες και άλλες βασικές λειτουργίες του σώματός τους μέσα σε ένα 24ωρο. Οι αλλαγές στο σώμα τους τούς «δείχνουν» πότε είναι ώρα να κοιμηθούν, να ξυπνήσουν, να φάνε, να δραστηριοποιηθούν.
Οι σκύλοι έχουν μια φυσική επίγνωση του χρόνου, την οποία διαθέτουμε και οι άνθρωποι, αλλά την έχουμε αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό με τα ρολόγια και τα αυστηρά χρονοδιαγράμματα που επιβάλλει ο σύγχρονος τρόπος ζωής. Τα υπέροχα τετράποδα που ζουν στο πλευρό μας έχουν την ικανότητα να συντονίζονται με τους δικούς μας ρυθμούς, επομένως η αντίληψή τους για τον χρόνο επηρεάζεται και από τη συμβίωσή τους μαζί μας. Ορισμένοι σκύλοι, π.χ. μπορεί να καθυστερούν τον ύπνο τους όσο ο κηδεμόνας τους είναι ξύπνιος ή να περιμένουν πιο υπομονετικά το φαγητό τους ορισμένες μέρες της εβδομάδας. Η ρουτίνα μας διαμορφώνει τη δική τους, ωστόσο πρέπει να έχουμε υπόψη ότι οι απότομες αλλαγές στους ρυθμούς που έχουν συνηθίσει μπορεί να τους επηρεάσει αρνητικά, προκαλώντας τους άγχος.
Πώς κυλά ο χρόνος για τον σκύλο σας όταν δεν είστε κοντά του
Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι τα κατοικίδιά μας αντιλαμβάνονται το πέρασμα του χρόνου, μέσω των δικών τους μηχανισμών, χωρίς ωστόσο να γνωρίζουν πώς «μεταφράζεται» αυτό σε ώρες, ημέρες ή εβδομάδες.
Σύμφωνα με μία συναρπαστική θεωρία που διατυπώθηκε από την Alexandra Horowitz, ιδρύτρια του Horowitz Dog Cognition Lab στο Barnard College, οι σκύλοι ενδέχεται να μπορούν να παρακολουθούν το πέρασμα του χρόνου μέσω της ισχυρής τους όσφρησης. Για παράδειγμα, όταν βρίσκεστε σπίτι, η μυρωδιά σας είναι αρκετά έντονη. Αφού φύγετε και κατά τη διάρκεια της απουσίας σας, η μυρωδιά σας στον χώρο εξασθενεί, προτού τελικά επιστρέψετε. Ο σκύλος σας μπορεί να χρησιμοποιεί το επίπεδο έντασης της οσμής αμέσως πριν την επιστροφή σας, για να «προβλέψει» την ώρα που γυρίζετε σπίτι, μέσω της οσφρητικής του μνήμης.
Το ερώτημα εάν ένας σκύλος μπορεί να καταλάβει τη διαφορά ανάμεσα στην πολύωρη και τη σύντομη απουσία του κηδεμόνα του δεν έχει λάβει ακόμη οριστική απάντηση από τους ειδικούς. Αξίζει ωστόσο να αναφέρουμε τα ενδιαφέροντα πορίσματα μιας μελέτης που εκπόνησαν το 2011 δύο Σουηδές ερευνήτριες. Στο πλαίσιο της έρευνάς τους, η Therese Rhen και η Linda Keeling παρατήρησαν τις συμπεριφορές μιας ομάδας σκύλων πριν φύγουν οι κηδεμόνες τους, κατά τη διάρκεια της απουσίας και μετά την επιστροφή τους.
Αυτό που διαπίστωσαν είναι πως οι σκύλοι εμφάνισαν σημαντικά πιο έντονες αντιδράσεις, όπως κούνημα της ουράς, γλείψιμο του προσώπου και ενθουσιασμό, όταν ο κηδεμόνας τους έλειπε για δύο ώρες σε σύγκριση με μόλις τριάντα λεπτά. Μετά το δίωρο, ωστόσο, η έρευνα έδειξε ότι ήταν πιο δύσκολο να εντοπιστούν περαιτέρω αλλαγές ή αυξήσεις στην ένταση της συμπεριφοράς, ακόμα και αν οι κηδεμόνες έλειπαν για τρεις ή τέσσερις ώρες.
Ο τρόπος που οι σκύλοι αντιλαμβάνονται τον χρόνο φαίνεται να είναι πιο περίπλοκος απ’ ό,τι πιστεύαμε παλιότερα. Παρόλο που παραμένουν πολλά ερωτήματα αναπάντητα, αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι πως τα βαθιά συναισθηματικά φιλαράκια μας δεν βλέπουν την ώρα να μας ξαναδούν όταν αναγκαζόμαστε να τα αποχωριστούμε, ανεξάρτητα από το πόσες ώρες μένουμε μακριά τους. Γι’ αυτά, κάθε επανένωση είναι μια στιγμή ατόφιας ευτυχίας και μία ακόμη ευκαιρία να μας εκφράσουν την αγάπη τους.
Με πληροφορίες από petmd.com, wagwalking.com
