Αν μοιράζεστε τη ζωή σας με έναν σκύλο, πιθανότατα έχετε πιάσει τον εαυτό σας να αλλάζει τρόπο ομιλίας όταν του απευθύνεστε.

Η φωνή σας γίνεται πιο τραγουδιστή, πιο ψιλή και ο ρυθμός της πιο αργός, καθώς οι λέξεις γεμίζουν με τρυφερότητα στη θέα του χνουδωτού σας φίλου. Αυτή η ιδιαίτερη μορφή επικοινωνίας, γνωστή ως dog directed speech, που χρησιμοποιείται συχνά ασυναίσθητα, έχει πολλές ομοιότητες με τον τρόπο που μιλάμε σε μωρά και μικρά παιδιά.

Η «μωρουδίστικη» ομιλία – αλλιώς baby talk – έχει διαπιστωθεί ότι βοηθάει τα βρέφη να εστιάζουν καλύτερα, να αναπτύσσουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες και να σχηματίζουν συναισθηματικούς δεσμούς. Τι συμβαίνει όμως όταν χρησιμοποιούμε τη… σκυλίσια εκδοχή της στα κατοικίδιά μας; Έχει όντως κάποια επίδραση στην αντίληψη και τη συμπεριφορά τους ή μήπως πρόκειται για μια ανθρώπινη συνήθεια χωρίς πραγματικό αντίκτυπο;

Τι λέει η επιστήμη

Πολλοί κηδεμόνες σκύλων έχουν παρατηρήσει εμπειρικά ότι τα κατοικίδιά τους αντιδρούν διαφορετικά όταν τους μιλούν με τρυφερό, παιχνιδιάρικο τόνο. Η επιστήμη φαίνεται να στηρίζει αυτήν την πεποίθηση, καθώς έρευνες δείχνουν ότι το dog directed speech επηρεάζει όντως τη συμπεριφορά και τον εγκέφαλο των σκύλων.

Μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι οι σκύλοι προτιμούν αυτόν τον μελωδικό, «αγαπησιάρικο» τρόπο ομιλίας όταν συνδυάζεται με περιεχόμενο που τους αφορά άμεσα, όπως λιχουδιές, βόλτες ή χάδια. Με άλλα λόγια, τους αρέσει όταν το σκυλίσιο baby talk συνοδεύεται από δραστηριότητες που τους ευχαριστούν και τους φέρνουν πιο κοντά μας.

Μια ακόμα πιο πρόσφατη έρευνα του 2023, που χρησιμοποίησε τεχνολογία μαγνητικής τομογραφίας (MRI), έδειξε ότι οι εγκέφαλοι των σκύλων ανταποκρίνονται πιο έντονα τόσο στο κλασικό baby talk όσο και στη σκυλίσια βερσιόν του. Κατά τη διάρκεια των πειραμάτων, η επίδραση ήταν εντονότερη όταν η ηχογραφημένη φωνή που απευθυνόταν σε σκύλο ή μωρό ανήκε σε θηλυκό άτομο, κάτι που υποδηλώνει ότι η συχνότητα παίζει σημαντικό ρόλο.

Τα οφέλη του baby talk

Αρκετοί κτηνίατροι τάσσονται υπέρ της χρήσης «μωρουδίστικης ομιλίας» στις αλληλεπιδράσεις των κηδεμόνων με τα κατοικίδιά τους. Όπως εξηγεί στο περιοδικό Newsweek η Dr. Liza Cahn, μια πιο ψιλή φωνή τραβάει πιο αποτελεσματικά την προσοχή ενός κατοικιδίου, ενώ ο τρυφερός τόνος τού μεταδίδει θετικά συναισθήματα.

Αν και έχει παρατηρηθεί εντονότερη ανταπόκριση σε αυτόν τον τρόπο ομιλίας στα κουτάβια, η χρήση του σε σκύλους όλων των ηλικιών μπορεί να συμβάλλει στη σφυρηλάτηση ισχυρότερων δεσμών με τους κηδεμόνες τους. «Το baby talk συνδυάζεται συχνά με την προσοχή που τους δείχνουμε, το παιχνίδι, το χάδι και τις λιχουδιές, επομένως τους δημιουργεί θετικούς συνειρμούς», λέει χαρακτηριστικά η ειδικός.

Σύμφωνα με την Dr. Krista Williams, από την κτηνιατρική κλινική Bay Cities VCA στο Οντάριο του Καναδά, το πιο σημαντικό μήνυμα που στέλνει στον σκύλο μας η «μωρουδίστικη ομιλία» είναι αυτό της επιβεβαίωσης. «Τους δίνει την αίσθηση ότι είσαι σε καλή διάθεση και ότι εγκρίνεις αυτό που κάνουν», επισημαίνει η κτηνίατρος μιλώντας στον ιστότοπο Kinship. Πάντως, όπως τονίζει η ίδια, «το πιο σημαντικό όφελος είναι πως, όταν μιλάμε στους σκύλους μας, αυτό μας βοηθάει να συνδεθούμε και να επικοινωνήσουμε καλύτερα μαζί τους».

Πότε πρέπει να αποφεύγεται

Η γλυκιά, παιχνιδιάρικη φωνή που χρησιμοποιούμε όταν μιλάμε στους σκύλους μας είναι γενικά ακίνδυνη και συχνά ευχάριστη για εκείνους. Ωστόσο, υπάρχουν μερικές περιπτώσεις όπου καλό είναι να αποφεύγεται. Για παράδειγμα, αν ο σκύλος σας κάνει κάτι που απειλεί την υγεία του, όπως π.χ. να μασουλάει μια σοκολάτα που είναι τοξική για εκείνον, το baby talk μπορεί να στείλει το λάθος μήνυμα, με καταστροφικές συνέπειες.

«Αν ο σκύλος σας ετοιμάζεται να κάνει κάτι επικίνδυνο, όπως να διασχίσει έναν δρόμο με πολλά διερχόμενα αυτοκίνητα ή να φάει κάτι δηλητηριώδες, συνιστάται η χρήση δυνατής μπάσας φωνής, καθώς έτσι είναι πιο πιθανό να σταματήσει τη συμπεριφορά», επισημαίνει η Dr. Williams.

Προσοχή χρειάζεται επίσης κατά την εκπαίδευση. Το baby talk μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο θετικής ενίσχυσης, σε συνδυασμό με μια λιχουδιά, για να επιβραβεύσουμε τον σκύλο όταν κάνει κάτι σωστό. Ωστόσο, η υπερβολική και ασυνεπής χρήση του μπορεί να μπερδέψει το ζώο, ιδιαίτερα όταν προσπαθείτε να του διδάξετε εντολές ή να εδραιώσετε συγκεκριμένες συμπεριφορές.

Αλλάζουμε τη φωνή μας… γιατί όχι και τις εκφράσεις μας;

Όπως είδαμε παραπάνω, το baby talk ακούγεται σχεδόν ίδιο, είτε απευθυνόμαστε σε ένα μωρό, είτε σε έναν σκύλο. Πολλές φορές χρησιμοποιούμε τις ίδιες επαναλαμβανόμενες εκφράσεις λατρείας ή ακόμα και παρόμοια υποκοριστικά όταν ξεδιπλώνουμε την τρυφερότητά μας.

Αξίζει όμως να αναδείξουμε μια σημαντική διαφορά: όταν μιλάμε στα μωρά, τα πρόσωπά μας γίνονται υπερβολικά εκφραστικά, με μάτια διάπλατα ανοιχτά, ανασηκωμένα φρύδια και πλατύ χαμόγελο. Αντίθετα, όταν μιλάμε στους σκύλους, τα πρόσωπά μας παραμένουν πολύ πιο ουδέτερα, όπως διαπίστωσε μια ομάδα ερευνητών που δημοσίευσε τη μελέτη της το 2024 στο Applied Animal Behaviour Science.

«Αυτός ο περιορισμός πιθανόν υπάρχει για δική μας προστασία», εξηγεί στο Science.org ο Evan MacLean, καθηγητής Συγκριτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Τα γουρλωμένα μάτια ή τα εκτεθειμένα δόντια μπορούν να εκληφθούν ως απειλή ή σημάδι άγχους στον κόσμο των σκύλων. Η μακρόχρονη συμβίωσή μας με αυτά τα ζώα μάς έχει διδάξει να κρατάμε τα πρόσωπά μας σχετικά ουδέτερα, για το καλό και των δύο πλευρών. «Η γνώση ότι τα χαμόγελα μπορεί να παρερμηνευθούν από τους σκύλους μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες να στείλουμε λάθος μήνυμα», προσθέτει ο ειδικός.

Με πληροφορίες από Kinship.com, Science.org, Newsweek