Το να υιοθετήσουμε έναν σκύλο, να τον φέρουμε στο σπίτι και να ζήσουμε μαζί του είναι ένα «ταξίδι» γεμάτο αγάπη που ωστόσο χρειάζεται και ιώβεια υπομονή εκ μέρους μας μέχρι να μας μάθει και να τον μάθουμε.

Να κατανοήσουμε δηλαδή τις ανάγκες του και να τον εκπαιδεύσουμε, κάτι πολύ βασικό και όχι πάντα πολύ εύκολο. Τα παιχνίδια, τα γλυκά κλαψουρίσματα, αν είναι κουτάβι, και η τρυφερή παρουσία του γεμίζουν την καθημερινότητά μας με χαρά και ενθουσιασμό. Ωστόσο, επειδή κάθε μέρα δεν είναι γιορτή έρχεται η μέρα που ανοίγουμε την πόρτα και βρίσκουμε «βομβαρδισμένο» το σαλόνι μας.

Ίσως βρούμε παπούτσια μισοφαγωμένα, τον καναπέ σκισμένο, τα χαλιά με τον χαρακτηριστικό λεκέ που σημαίνει πως το αγαπημένο μας πλάσμα θέλησε να αφήσει το στίγμα του ή φαγητό που αφήσαμε στην κουζίνα μισοφαγωμένο στο πάτωμα. Ας είμαστε ειλικρινείς. Η πρώτη μας αντίδραση είναι να θυμώσουμε και είναι απόλυτα λογικό. Είναι όμως σωστό;

Εκείνη τη δύσκολη στιγμή πρέπει να θυμόμαστε πως ο σκύλος μας δεν ενεργεί έτσι από κακία, αλλά από ανάγκη. Κατά συνέπεια η δική μας αποστολή είναι να τον εκπαιδεύσουμε με αγάπη, απέραντη κατανόηση, ψυχραιμία και συνέπεια όπως θα κάναμε και στο παιδί μας.

Γιατί οι σκύλοι συχνά καταστρέφουν πράγματα

Η τάση για καταστροφή και διάλυση των πάντων είναι συχνά ο τρόπος που οι σκύλοι επικοινωνούν μαζί μας καθώς επιζητούν την προσοχή μας. Όπως τονίζει η Dr. Jeannine Berger, κτηνίατρος και ειδικός στη συμπεριφορά ζώων από την Καλιφόρνια, με πιστοποίηση από το American College of Veterinary Behaviorists καθώς και από το American College for Animal Welfare, οι σκύλοι δεν κάνουν ζημιές από κακή πρόθεση αλλά ίσως γιατί βαριούνται, αγχώνονται, πονάνε ή απλώς θέλουν να είναι το επίκεντρο του κόσμου.

Σίγουρα όλοι οι «σκυλογονείς» έχουμε κάποια στιγμή βρεθεί στη δυσάρεστη θέση ο σκύλος μας να γαβγίζει συνεχώς, να αφοδεύει στα χαλιά, να τρώει τις ακαθαρσίες του ή να κάνει απανωτές ζημιές.

Και αν αναρωτιέστε γιατί συμβαίνουν όλα τα παραπάνω η ανία είναι ο πιο κοινός λόγος. Ένας σκύλος που δεν εκτονώνεται νοητικά και σωματικά θα ανακαλύψει μόνος του «δραστηριότητες», συχνά σε βάρος των πραγμάτων και των νεύρων μας. Η Rhiannon van Lidth de Jeude Roemer, εκπαιδεύτρια σκύλων στο Raintown Dog Training στο Βανκούβερ του Καναδά, επισημαίνει ότι η τάση για διάλυση των πάντων μπορεί επίσης να είναι ένδειξη άγχους αποχωρισμού. Μην ξεχνάμε πως όταν κάποιοι σκύλοι μένουν μόνοι πανικοβάλλονται και εκτονώνουν το στρες τους καταστρέφοντας τα πάντα.

Τα κουτάβια, επίσης, λόγω οδοντοφυΐας, επειδή πονούν όπως τα μωρά, έχουν την ανάγκη να μασούν οτιδήποτε σκληρό βρουν μπροστά τους καθώς τα ανακουφίζει. Επίσης, υπάρχουν φυλές με έντονα κυνηγετικά ένστικτα, όπως τα Jack Russell, τα Border Collie ή τα Huskies, που χρειάζονται διαρκή εκτόνωση.

Φυλές που θεωρούνται πιο «ανυπάκουες»

Κάποιες φυλές σκύλων έχουν τη φήμη ότι είναι πιο δύσκολες στην εκπαίδευση. Δεν σημαίνει ότι δεν εκπαιδεύονται, αλλά ότι απαιτούν περισσότερη υπομονή και συνέπεια. Οπότε ανάλογα με τον τρόπο ζωής μας και τις συνήθειες και αντοχές μας οφείλουμε να κάνουμε τις επιλογές μας προκειμένου όλοι να συνυπάρχουμε με αρμονία.

Για παράδειγμα τα Siberian Huskies φημίζονται για την ανεξαρτησία τους και συχνά δοκιμάζουν τα όρια του κηδεμόνα τους. Τα Jack Russell έχουν αστείρευτη ενέργεια και, αν δεν εκτονωθούν, μπορούν να κάνουν ζημιές. Τα Beagle, με την ισχυρή τους όσφρηση, ακολουθούν μυρωδιές και συχνά αγνοούν τις εντολές. Τα Afghan Hounds και τα Basenjis είναι γνωστά για την πεισματάρική τους φύση, ενώ τα Dachshunds αγαπούν να σκάβουν και να σκίζουν αντικείμενα, όπως θα έκαναν με ένα θήραμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι «κακοί» σκύλοι, απλώς χρειάζονται πιο εξειδικευμένη καθοδήγηση και μεγαλύτερη εκτόνωση.

Η ηλικία παίζει ρόλο;

Η ηλικία επηρεάζει σημαντικά τη συμπεριφορά. Τα κουτάβια μασούν και καταστρέφουν γιατί όλα γύρω τους είναι καινούργια. Θέλουν να δοκιμάσουν τα πάντα με το στόμα τους, όπως κάνουν τα βρέφη. Εκεί, η κατανόηση και η σωστή καθοδήγηση είναι το «κλειδί» της επιτυχίας.

Οι ενήλικοι σκύλοι συχνά καταστρέφουν από ανία, έλλειψη καθοδήγησης ή άγχος. Χρειάζονται αρκετή σωματική άσκηση, διανοητική διέγερση και ξεκάθαρα όρια.

Οι ηλικιωμένοι σκύλοι μπορεί ξαφνικά να αρχίσουν να είναι καταστροφικοί με ό,τι τους περιβάλλει. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε πόνους που δεν εκδηλώνουν ή ακόμη γνωστική δυσλειτουργία. Όπως εξηγεί η Dr. Melissa Bain, καθηγήτρια κτηνιατρικής συμπεριφοράς στο «University of California, Davis», κάθε αλλαγή στη συμπεριφορά ενός ηλικιωμένου σκύλου πρέπει να αξιολογείται από κτηνίατρο, γιατί συχνά κρύβει πρόβλημα υγείας.

Πώς να αντιδράσουμε όταν δούμε το απόλυτο χάος

Η πρώτη μας αντίδραση θα πρέπει να είναι να «καταπιούμε» τη γλώσσα μας και να μην αρχίζουμε να φωνάζουμε καθώς η υστερία δεν βοηθάει σε τίποτα. Επίσης κλονίζει και την εμπιστοσύνη και τη σχέση που οικοδομήσαμε με το ζώο μας. Η Elisha Stynchula, εκπαιδεύτρια και ιδρύτρια του «I Said Sit! School for Dogs» από την Καλιφόρνια, τονίζει ότι η τιμωρία μπορεί να σπάσει τον δεσμό εμπιστοσύνης και να δημιουργήσει φόβο δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.

Άσχετα με το πώς νιώθουμε πρέπει να αντιδράσουμε έξυπνα και υπεύθυνα. Αντί για φωνές και τιμωρίες θα πρέπει να μετρήσουμε μέσα ως το δέκα για να καταλαγιάσει ο θυμός μας και να δώσουμε στον σκύλο μας εναλλακτικές λύσεις καθώς η ευζωία του εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς.

Είναι πιο αποτελεσματικό να του δώσουμε παιχνίδια μάσησης ώστε να μπορεί να εκτονωθεί, από οτιδήποτε άλλο. Εφόσον δεν προλάβαμε τις αταξίες, τον απομακρύνουμε με αγάπη και τρυφερότητα και καθαρίζουμε τον χώρο χωρίς να έχει οπτική επαφή. Με τον τρόπο αυτό θα του γίνει ξεκάθαρο ότι δεν αποτελεί μέρος του παιχνιδιού.

Η δύναμη της θετικής εκπαίδευσης

Η μόνη αποτελεσματική μέθοδος είναι η θετική ενίσχυση. Όταν ο σκύλος μασάει τα επιτρεπόμενα αντικείμενα, τον επιβραβεύουμε με λιχουδιές, χάδια, φιλιά και τρυφερά λόγια επιβράβευσης. Το American Kennel Club επισημαίνει ότι η συνέπεια είναι απαραίτητη ενώ τονίζει πως ποτέ δεν του δίνουμε αντικείμενα που μοιάζουν με δικά μας, όπως παλιά παπούτσια ή ρούχα γιατί θα μπερδευτεί.

Οπότε έχουμε στο μυαλό μας τα εξής:

-Η πρόληψη είναι φροντίδα. Ασφαλίζουμε τον χώρο όπως θα κάναμε για ένα μωρό. Απομονώνουμε χώρους που δεν θέλουμε ο σκύλος μας να έχει πρόσβαση, μαζεύουμε αντικείμενα που έχουν τις μυρωδιές μας όπως κάλτσες, παπούτσια και ρούχα και δημιουργούμε έναν «παιδότοπο» για σκύλους με παιχνίδια λούτρινα, ζωάκια-παιχνίδια που κάνουν θορύβους, μπαλάκια, διαδραστικά παιχνίδια, ρόδες με σχοινιά και παιχνίδια μάσησης.

-Δεν μπορούμε να έχουμε πολλές απαιτήσεις από τον σκύλο μας εάν η μοναδική μας επαφή μαζί του είναι 15 λεπτά βόλτα το πρωί και άλλα 15 το βράδυ. Με τον τρόπο αυτό δεν αναπτύσσουμε καμία ουσιαστική σχέση μαζί του εάν δεν αλληλεπιδράσουμε μαζί του περισσότερο χρόνο μέσα στην ημέρα.

-Δεν υπάρχουν «μαγικές λύσεις» όταν ο σκύλος μας μεγαλώνει στον «αυτόματο πιλότο», χωρίς εμάς ουσιαστικά δίπλα του.

-Τέλος δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως ένας σκύλος που απασχολείται δημιουργικά είναι ευτυχισμένος και δεν αναζητά «νέες περιπέτειες». Επιπλέον, η εκμάθηση εντολών από την εποχή που είναι κουτάβι όπως «άστο» είναι σωτήρια και μας βοηθά να προλάβουμε ζημιές πριν καν ξεκινήσουν.

Πότε να ζητήσουμε βοήθεια

Αν οι καταστροφές είναι συχνές ή συνοδεύονται από άγχος, πανικό, υπερβολικό γάβγισμα ή προσπάθειες απόδρασης, τότε χρειάζεται η βοήθεια ειδικού. Ένας πιστοποιημένος εκπαιδευτής ή ένας κτηνίατρος μπορεί να βρει τη ρίζα του προβλήματος και να μας καθοδηγήσει.

Είναι βέβαιο πως οι ζημιές στο σπίτι δοκιμάζουν την υπομονή μας. Όμως δεν είναι αγνωμοσύνη από την πλευρά του σκύλου μας αλλά κραυγή για βοήθεια. Αν μείνουμε ψύχραιμοι και αφουγκραστούμε τις ανάγκες του σκύλου μας, τότε θα καταφέρουμε να είναι ευτυχισμένος και ήρεμος.

Δεν είναι τα παπούτσια ή ο καναπές η ουσία, αλλά η σχέση μας με τον αγαπημένο μας τετράποδο φίλο. Και αυτή η σχέση είναι μαγική και ανεκτίμητης αξίας καθώς μια ουρά που κουνιέται με χαρά είναι η καλύτερη επιβράβευση για κάθε κηδεμόνα.